Spelend leren en ontdekken_Heijdanus ea

1 • Drama in het basisonderwijs: spelend leren

Met foto’s in een klas kun je ook naadloos inspelen op het niveau en het pedagogische klimaat in de groep; hierna lees je twee varianten op het gebruik van beelden (foto’s).

De leerkracht van groep 5 brengt tien actuele krantenfoto’s mee die qua thema aansluiten op de onderwerpen in de taal- en leesmethode of de zaak- vakken van die week/maand. In de methode begrijpend lezen is het onder- werp ‘wereldkampioenschappen atletiek’ uitgangspunt voor oefenstof. Op de foto’s staan sporters die winnen of verliezen in verschillende atletiek­ onderdelen en daarbij geconcentreerd, blij, moe of verdrietig zijn. Ze be- spreekt de foto’s met de groep. De leerlingen imiteren eerst individueel de houdingen die ze zien en maken er hun eigen varianten op. Daarna maken ze, in groepjes van drie, nog twee foto’s van dezelfde sporter met een tus- senpauze van vijf minuten: bijvoorbeeld voor de start en na de wedstrijd. De vruchten van dit proces presenteren de leerlingen aan elkaar. De leerlingen oefenen in groepjes eerst de sporthoudingen en intenties en laten die aan hun medeleerlingen zien. In een nagesprek met de leerkracht reflecteren ze op winnen, verliezen, discipline en doorzettingsvermogen in sport, en kun- nen spelers en kijkers vertellen wat hun ervaringen daarmee zijn. De kinderen van groep 7-8 hebben foto’s gemaakt naar aanleiding van het gedicht ‘Özlem’ van Jaap Robben (2009). Het gedicht is aanleiding voor een gesprek over het verschil tussen jongens en meisjes dat tijdens de jaren op de basisschool ontstaat. Alle kinderen zullen dit proces kunnen herkennen en vertellen over hun ervaringen. De kinderen maken foto’s van plaatsen, dingen, personen en bezigheden die passen bij hun ervaring voor, tijdens en na deze ‘overgang’. Ze kiezen er vijf uit, plaatsen ze in een volgorde en presenteren de reeks met een korte toelichting. Van dramatisch spel worden de meeste leerlingen enthousiast. Het sluit goed aan bij hun leefwereld en vaak bewegen ze daarin veel en graag. Je zou kunnen zeggen dat ‘beweging’ hun primaire wijze van uitdrukken is: op hun eigen, speelse manier maken ze zich kenbaar aan de ander. Dramatisch spel biedt hun de ruimte om hun eigen gedachten en gevoelens te ervaren, te uiten en te toetsen. Je kunt het ook anders zeggen: dramatisch spel biedt kinderen een veilige con- text om hun eigenheid te verkennen in relatie met de ander. Dramatisch spel biedt handvatten om te exploreren. Het helpt een leerling niet alleen met het ontdekken van zijn persoonlijke identiteit – datgene wat hem maakt tot wie hij in essentie is – maar maakt hem ook bewust van zijn sociale identiteit : wie je bent, wordt voor een deel bepaald door de groep waar je deel van uitmaakt. Samengevat kunnen we zeg- gen dat dramatisch spel leerlingen op een speelse manier handvatten biedt om zich te verhouden tot het leven.

28