Interprofessioneel samenwerken in zorg, welzijn en onderwijs - Yvonne van Zaalen, Stijn Deckers, Hans Schuman

1 • Interprofessioneel samenwerken

Vóór 1900 werden er al teams, bestaande uit professionals afkomstig uit ver schillende disciplines, uitgezonden naar afgelegen gebieden in India (Baldwin, 1996). Cabot (1915, p. viii) pleitte voor een team van artsen, leraren en een sociaal werker binnen de gezondheidszorg daar. In 1920 brak het Dawson-verslag een lans voor het werken met teams bestaande uit verschillende disciplines bij de vestiging van gezondheidscentra in dat land. Het idee van samenwerken is dus niet nieuw (Solomon, 2010); je zou zelfs kunnen stellen dat de eerste ervaringen met interprofessioneel samenwerken toen al zijn opgedaan. In de Tweede Wereldoorlog bleken multidisciplinair samengestelde teams zeer effectief bij het behandelen van brandwonden en het verlenen van langduri ge medische en psychiatrische zorg en ondersteuning. In het begin van de jaren zeventig was Bud Baldwin, een Amerikaanse psychiater, betrokken bij een inno vatief programma met een volledig interprofessioneel curriculum voor studenten in elf aan de gezondheidszorg gerelateerde disciplines. Studenten uit verschil lende disciplines namen gezamenlijk deel aan cursussen over gezondheidszorg, voeding en communicatieve vaardigheden. Zoals in vele door vrouwen gedomineerde beroepen op dat moment streefden paramedische en verpleegkundeopleidingen naar meer erkenning, meer en beter onderwijs, een steviger theoretische basis gebaseerd op onderzoek, en meer aan zien. Meer en beter samenwerken zou daarbij behulpzaam kunnen zijn. De University of British Columbia (UBC) in Vancouver was een vroege pionier bij het laten samenwerken van studenten uit verschillende disciplines. Zij begon in 1969 met het aanbieden van interprofessionele cursussen in de gezondheids wetenschappen en realiseerde in 2001 het College of Health Disciplines. Het doel was interprofessioneel onderwijs en onderzoek te stimuleren als basis voor de ontwikkeling van een interprofessionele beroepspraktijk. Dit college werd het eerste interprofessionele universitaire centrum in Canada; andere universiteiten zijn sindsdien gevolgd. Ook hogescholen erkenden de noodzaak om studenten te leren samenwerken met medestudenten uit andere disciplines. In Vlaanderen ontwikkelde Vyt (2012) vanaf de jaren negentig een competentie profiel voor interprofessionele samenwerking. Aan de Arteveldehogeschool in Gent zijn leertrajecten ontwikkeld waarin bijvoorbeeld fysiotherapeuten, logope disten, audiologen, verpleegkundigen, vroedvrouwen en diëtisten samenwerken om te leren gezondheidsvraagstukken van cliënten effectief en efficiënt gezamen lijk aan te pakken. De Universiteit Antwerpen organiseert sinds 2005 een week gezamenlijk onderwijs voor medische studenten, de zogenoemde IPSIG-module (Tsakitzidis & Van Royen, 2015). Vyt constateert echter ook dat het realiseren van een meer interprofessionele beroepspraktijk complex is. Interprofessioneel leren samenwerken in de opleiding betekent nog niet dat interprofessioneel sa-

18