Auteur(s) - Titel

op STAP

NIEUWGRIEKS

NIEUWGRIEKS Dafni Alverti

re grammatica opdrachten dialogen cultuur vocabulaire grammatica opdrac mmatica opdrachten dialogen cultuur vocabulaire grammati bulaire grammatica opdrachten dialogen cultuur vocabulaire grammatica op vocabulaire grammatica opdrachten dialogen cultuur vocabulaire grammatic dialogen cultuur vocabulaire grammatica opdrachten dialogen cultuur voca cultuur vocabulaire grammatica opdrachten dialogen cultuur vocabulaire logen cultuur vocabulaire grammatica opdrachten dialogen cultuur vocabul Dafni Alverti

op STAP Nieuwgrieks

op STAP Nieuwgrieks

Dafni Alverti

Tweede druk

c u i t g e v e r ij

c o u t i n h o

bussum 2019

www.coutinho.nl/opstapnieuwgrieks U kunt aan de slag met het online studiemateriaal bij dit boek. Dit materiaal bestaat uit audio en antwoorden op de oefeningen uit dit boek.

© 2008/2019 Uitgeverij Coutinho bv Alle rechten voorbehouden.

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gege vensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige andere manier, zonder voo rafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toeges taan op grond van artikel 16h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschul digde vergoedingen te voldoen aan Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductiere chten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.stichting-pro.nl).

Eerste druk 2008 Tweede druk 2019

Uitgeverij Coutinho Postbus 333 1400 AH Bussum info@coutinho.nl www.coutinho.nl

Ontwerp omslag en binnenwerk: Linda van Putten, Maartensdijk

Noot van de uitgever Wij hebben alle moeite gedaan om rechthebbenden van copyright te achterhalen. Per sonen of instanties die aanspraak maken op bepaalde rechten, wordt vriendelijk verzocht contact op te nemen met de uitgever. De personen op de foto’s komen niet in de tekst voor en hebben geen relatie met hetgeen in de tekst wordt beschreven.

ISBN 978 90 469 0684 2 NUR 630

5

Voorwoord

Het idee voor dit boek is ontstaan toen ik gevraagd werd om een cursus ‘Nieuw grieks op vakantie’ te geven aan de Volksuniversiteit van Amstelveen. Al snel kwam ik erachter dat hiervoor geen geschikt lesmateriaal bestond. Ik heb toen allerlei materiaal uit verschillende boeken gebruikt, wat natuurlijk een wat rommelig ge heel vormde. Toen besloot ik om zelf een vakantiecursus Nieuwgrieks te schrijven. Dankzij uitgeverij Coutinho is het uiteindelijk een prachtig boek geworden in de serie opSTAP. De cursus is bedoeld voor Nederlandstaligen en is bovenal een vakantiecursus. Dat houdt in dat het boek verdeeld is in hoofdstukken en dat elk hoofdstuk een apart thema behandelt. De cursus is geschikt voor beginners die zich voor het eerst in de wereld van het Grieks begeven, maar kan ook heel nuttig zijn als aanvul ling voor mensen die al wel wat basiskennis van het Grieks hebben. De rode draad in de hoofdstukken wordt gevormd door Vera en Martijn, een Nederlands echtpaar dat op vakantie gaat naar Griekenland en zich daar in allerlei dagelijkse situaties in het Grieks moet kunnen redden. Het communicatieve aspect is het belangrijkste in dit boek. De cursus richt zich op het aanleren van woordenschat en zinnen die op vakantie van pas kunnen ko men. Ook worden enkele grammaticale onderwerpen die in de dialogen voorko men uitgelegd, zodat de structuur van de taal duidelijker wordt. Door de foneti sche transcripties en de audio-cd is de cursus ook geschikt voor zelfstudie. Het Grieks wordt als een moeilijke taal beschouwd, maar ik ben van mening dat je met enthousiasme, doorzettingsvermogen en geduld een heel eind komt. Het is geweldig om een taal te kunnen spreken die al bijna drieduizend jaar bestaat!

Veel plezier met de cursus en een prettige vakantie in Griekenland!

Dafni Alverti september 2007

Tweede druk De tweede druk van opSTAP Nieuwgrieks is licht gewijzigd: de audio staat nu online en enkele onderdelen zijn geactualiseerd.

Informatie over land, volk en cultuur

Te beluisteren via de website

Grammatica

Oefeningen

Online studiemateriaal

Op www.coutinho.nl/opstapnieuwgrieks staat het online studiemateriaal bij dit boek. Dit materiaal bestaat uit: • audio • antwoorden op de oefeningen

7

Wat leert u in dit boek?

Introductie Alfabet en uitspraak Klankcombinaties De klemtoon Hoofdstuk 1 Mensen begroeten Uzelf voorstellen

Hoofdstuk 6 Iets bestellen in een café Iets bestellen in een restaurant Praten over eten en drinken

Hoofdstuk 7 Boodschappen doen bij diverse winkels (bakker, kiosk, postkantoor, markt en warenhuis)

Vragen hoe het met iemand gaat Persoonlijke gegevens vragen en geven Hoofdstuk 2 Herhaling en uitbreiding hoofdstuk 1 Feliciteren Vragen naar iemands gezinssituatie Vragen waar iemand van houdt Vertellen dat u naar Griekenland gaat op vakantie Hoofdstuk 3 Het openbaar vervoer gebruiken Buskaartjes kopen De weg vragen Hoofdstuk 4 Een kamer huren in een hotel Tijdsaanduiding De dagen van de week Herhaling hoofdstuk 3: de weg vragen en wijzen

Hoofdstuk 8 Naar de wifi-code vragen Een auto of brommer huren Hoofdstuk 9 De dokter bezoeken Iets bij de apotheek halen

Hoofdstuk 10 Praten over vrije tijd Iemand uitnodigen

Hoofdstuk 5 Een tent huren op een camping Praten over het weer De maanden Herhaling hoofdstuk 4: tijdsaanduidingen

8

Inhoud

11 Introductie 11 Alfabet en uitspraak 12 Klankcombinaties 12 De klemtoon

Πώς σε λένε; Hoe heet je?

Hoofdstuk 1

15 Cultuur 16 Dialogen

17 Grammatica 20 Zo zegt u... 21 Oefeningen

Είσαι παντρεμένος; Ben je getrouwd?

Hoofdstuk 2

23 Cultuur 24 Dialogen

26 Grammatica 27 Zo zegt u... 29 Oefeningen

Πού είναι η στάση; Waar is de halte?

Hoofdstuk 3

31 Cultuur 31 Dialogen

32 Grammatica 34 Zo zegt u... 36 Oefeningen

Μήπως έχετε ένα δωμάτιο; Heeft u misschien een kamer? 37 Cultuur 38 Dialogen

Hoofdstuk 4

40 Grammatica 43 Zo zegt u... 44 Oefeningen

9

Έχει πάντα καλό καιρό! Het is altijd mooi weer!

Hoofdstuk 5

47 Cultuur 47 Dialogen

50 Grammatica 51 Zo zegt u... 53 Oefeningen

Τον λογαριασμό παρακαλώ! De rekening alstublieft! 55 Cultuur 56 Dialogen

Hoofdstuk 6

57 Grammatica 57 Zo zegt u... 59 Oefeningen

Θα ήθελα πέντε γραμματόσημα Vijf postzegels graag 63 Cultuur 63 Dialogen

Hoofdstuk 7

66 Grammatica 66 Zo zegt u... 67 Oefeningen

Θέλουμε να νοικιάσουμε ένα αυτοκίνητο We willen een auto huren 69 Cultuur 69 Dialogen

Hoofdstuk 8

71 Grammatica 72 Zo zegt u... 73 Oefeningen

Πονάει το κεφάλι μου Mijn hoofd doet pijn

Hoofdstuk 9

75 Cultuur 75 Dialogen

77 Grammatica 77 Zo zegt u... 78 Oefeningen

Hoofdstuk 10 Μ’ αρέσει η μουσική Ik hou van muziek 79 Cultuur 79 Dialogen

82 Grammatica 83 Zo zegt u... 84 Oefeningen

10

85 Beknopte basisgrammatica 93 Woordenlijst Grieks-Nederlands 103 Woordenlijst Nederlands-Grieks

115 Woordencombinaties Grieks-Nederlands 117 Woordencombinaties Nederlands-Grieks

11

Introductie

Alfabet en uitspraak

Het Griekse alfabet bestaat onveranderd al bijna drieduizend jaar. Het is fascine rend om te zien dat de mensen in het antieke Griekenland hetzelfde alfabet han teerden als de moderne Grieken. Het alfabet telt 24 letters, anders dan het Neder landse alfabet, dat 26 letters telt. De letters zijn in de loop van de geschiedenis hetzelfde gebleven, maar de uitspraak is wel enigszins veranderd.

Hieronder volgen alle letters van het alfabet, met hoofdletters en kleine letters, de naam van de letter en de uitspraak.

Het Griekse alfabet Α α άλφα Β β βήτα

álfa víta

als een open ‘a’ als de ‘w’ in water

gámma

Γ

γ

γάμμα

als een ‘j’ vóór ‘e’ en als een ‘ie’-klank tussen ‘g’ en ‘gk’ vóór overige (mede)klinkers

dhélta épsilon

als ‘dh’ in het Engelse this

Δ δ δέλτα

Ε ε Ζ ζ

έψιλον

als een open ‘è’

zíta

ζήτα

als een ‘z’

íta

Η η ήτα Θ θ θήτα

als een ‘ie’-klank

thíta

als ‘th’ in het Engelse thanks

jóta

Ι

ι

γιώτα κάππα

als een ‘ie’-klank

káppa

Κ κ

als een ‘k’. Voor een ‘e’- en ‘ie’-klank als een zachte ‘k’

lámdha

Λ λ

λάμδα

als een dunne ‘l’

mi

Μ μ μι

als een ‘m’ als een ‘n’ als een ‘x’

ni xi

Ν ν Ξ ξ

νι ξι

ómikron

Ο ο όμικρον Π π πι Ρ ρ ρω Σ σ,ς* σίγμα

als een open ‘o’

pi ro

als een ‘p’

als een tongpunt-‘r’ als een scherpe ‘s’

sígma

taf

Τ τ Υ υ

ταυ

als een ‘t’

ýpsilon

ύψιλον

als een ‘ie’-klank

12

fi

Φ φ φι

als een ‘f’

chi

Χ χ

χι

als een Nederlandse ‘g’. Vóór een ‘e’- en een ‘ie’-klank als een een zachte ‘g’

psi

Ψ ψ ψι

als een ‘ps’

oméga

Ω ω ωμέγα

als een open ‘o’

* De kleine letter ‘σ’ wordt geschreven aan het begin en in het midden van een woord. Aan het einde van een woord schrijft men de kleine letter ‘ς’. Bijvoorbeeld: Κώ σ τα ς = Kóstas.

Klankcombinaties

Er zijn combinaties van klinkers en medeklinkers die samen een andere klank vor men. Hieronder volgen de combinaties van klinkers. Er zijn vooral veel ie-klanken.

Klinkercombinaties:

ΑΙ

αι

is samen een è-klank is een af- of av-klank

ΑΥ

αυ

ΕΙ

ει

is een ie-klank

ΕΥ ΟΙ ΟΥ

ευ

is een ef- of ev-klank

οι

is een ie-klank

ου

is een Nederlandse oe-klank

De letters Η/η, Υ/υ en Ι/ι zijn ook ie-klanken. In totaal zijn er dus vijf letters/combi naties die als ‘ie’ uitgesproken worden.

Medeklinkercombinaties:

is een ‘g’ zoals in het Engelse goal is een ‘g’ zoals in het Engelse goal

ΓΓ ΓΚ ΓΧ

γγ γκ γχ

is een ‘ng-ch’-klank. Άγχος = ánchos, waarbij de ch als een Nederlandse ‘g’ uitgesproken wordt

ΜΠ

μπ

is een Nederlandse ‘b’, zoals in boot is een Nederlandse ‘d’, zoals in dag

ΝΤ

ντ

De klemtoon

De klemtoon wordt in het Grieks altijd aangegeven met een accent op een klinker. De hoofdletters krijgen alleen een accent als de beklemtoonde hoofdletterklinker aan het begin van een woord staat en de rest met kleine letters geschreven is. In woorden geschreven met kleine letters staat wel altijd een accent, behalve als het woord uit één lettergreep bestaat. Dan is een klemtoonaccent natuurlijk niet no dig.

13

Bijvoorbeeld:

Ελλ ά δα ΕΛΛΑΔΑ Ά ντρας

Griekenland

Elládha

GRIEKENLAND

ELLÁDHA

Man man

Ándras ándras OÚZO

ά ντρας

OUZO Ouzo

ΟΥΖΟ Ούζο

Oúzo

Bij de klinkercombinaties wordt het accent altijd op de tweede letter van de com binatie geschreven, bijvoorbeeld ού ζο ouzo (Grieks alcoholisch drankje).

15

Hoofdstuk 1

Πώς σε λένε;

In dit hoofdstuk leert u: • mensen begroeten • uzelf voorstellen • vragen hoe het met iemand gaat • persoonlijke gegevens vragen en geven

Begroetingen Grieken tutoyeren elkaar over het algemeen niet snel. In formele situaties blijven Grieken ook formeel. Aan de andere kant zijn Grieken gastvrij en nemen ze snel onbekenden in een groep op. U kunt als buitenlander makkelijk bij iemand thuis mee-eten of zelfs uitgenodigd worden voor een bruiloft!

16

Dialogen Vera en Martijn maken kennis met een aantal Grieken.

1

1

V Καλημέρα, είμαι η Vera.

V Goedemorgen, ik ben Vera.

V Kaliméra, íme i Vera.

• Καλημέρα, είμαι ο Παύλος

• Goedemorgen, ik ben Pávlos

Αντωνόπουλος.

Andonópoulos.

• Kaliméra, íme o Pávlos Andonópoulos.

V Χαίρω πολύ. V Chéro polý.

V Aangenaam.

• Χαίρω πολύ. • Chéro polý.

• Aangenaam

2

2

M Γεια σας, με λένε Martijn. M Já sas, me léne Martijn.

M Hallo, ik heet Martijn.

• Eγώ είμαι η Μαρία.

• Ik ben María.

• Egó íme i María.

M Χαίρω πολύ. M Chéro polý.

M Aangenaam.

3

3

M Καλησπέρα. Είμαστε η Vera και

M Goedenavond. Wij zijn Vera en

ο Martijn. Είσαι ο Γιάννης;

Martijn. Ben jij Jánnis?

M Kalispéra. Ímaste i Vera ke o Martijn. Íse o Jánnis?

• Όχι, δεν είμαι ο Γιάννης. Είμαι ο Πέτρος. • Nee, ik ben Jánnis niet. • Óchi, dhen íme o Jánnis. Íme o Pétros. Ik ben Pétros.

M Γεια σου, Πέτρο.

M Hallo Pétros.

M Yá sou, Pétro.

17

4

4

V Καλησπέρα. Πώς σε λένε; V Kalispéra. Pós se léne? • Mε λένε Γιώργο. Εσένα;

V Goedenavond. Hoe heet jij?

• Ik heet Jórgos. En jij?

• Me léne Jórgo. Eséna?

V Με λένε Vera. V Me léne Vera.

V Ik heet Vera.

5

5

M Γεια σας, τι κάνετε; M Já sas, ti kánete?

M Hallo, hoe gaat het met u?

• Καλά, ευχαριστώ. • Kalá, efcharistó.

• Goed, dank u.

6

6

V Από πού είσαι, Παύλο;

V Waar kom je vandaan, Pávlos?

V Apó poú íse, Pávlo?

• Είμαι από την Αθήνα. Εσύ; • Íme apó tin Athína. Esý?

• Ik kom uit Athene. En jij?

V Eγώ είμαι από το Άμστερνταμ. V Egó íme apó to Ámsterdam.

V Ik kom uit Amsterdam.

7

7

• Τι δουλειά κάνεις, Vera; • Ti dhouliá kánis, Vera?

• Wat voor werk doe je, Vera?

V Είμαι δασκάλα. Εσύ; V Íme dhaskála. Esý?

V Ik ben juf. En jij?

• Εγώ είμαι γιατρός.

• Ik ben arts.

• Egó íme jatrós.

De lidwoorden Het lidwoord ‘o’ wordt gebruikt voor mannelijke zelfstandige naamwoorden, ‘η’ voor vrouwelijke zelfstandige naamwoorden en ‘το’ voor onzijdige zelfstandige naamwoorden. Ook namen van personen en plaatsnamen krijgen bijna altijd een lidwoord: ο Παύλος o Pávlos (mannennaam), η Ελένη i Eléni (vrouwennaam), το ‘Αμ στερνταμ to Ámsterdam Amsterdam, η Ελλάδα i Elládha Griekenland.

18

Het werkwoord είμαι ( íme – zijn) (εγώ) είμαι (egó) íme

ik ben jij bent

(εσύ) είσαι

(esý) íse

hij is zij is

(αυτός) είναι (αυτή) είναι (αυτό) είναι (εμείς) είμαστε

(aftós) íne (aftí) íne (aftó) íne

het is

wij zijn

(emís) ímaste (esís) ísaste/íste

jullie zijn, u bent

(εσείς) είσαστε/είστε

zij zijn

(αυτοί) είναι (αυτές) είναι

(aftí) íne (aftés) íne

zij zijn (voor vrouwen)

De persoonlijke voornaamwoorden ‘Ik’, ‘jij’, ‘hij’, ‘zij’, enzovoort worden alleen gebruikt als er nadruk gelegd moet wor den op de persoon. Bijvoorbeeld: H Κατερίνα είναι Ελληνίδα, αλλά εγώ είμαι Ολλανδός. I Katerína íne Ellinídha, allá egó íme Ollandhós. Katerína is Griekse, maar ik ben Nederlander. De ontkenning Een ontkennende zin wordt gemaakt door het woordje δεν (dhen) vóór het werk woord te plaatsen. Bijvoorbeeld: Δεν είμαι η Μαρία. Dhen íme i María . Ik ben Maria niet . Het werkwoord λένε ( léne – heten) με λένε me léne ik heet σε λένε se léne jij heet τον λένε ton léne hij heet την λένε tin léne zij heet το λένε to léne het heet μας λένε mas léne wij heten σας λένε sas léne jullie heten, u heet τους λένε tous léne zij heten τις λένε tis léne zij heten (voor vrouwen)

Let op: de woorden με, σε, τον, την, enzovoort betekenen niet ik, jij, hij, zij, enzovoort. Letterlijk staat er: ze noemen mij, ze noemen jou, ze noemen hem, ze noemen haar, en zovoort.