Martine Noordegraaf en Gert Vierwind (red.) - Hulpverlening aan jeugd en gezin

Inleiding

Sociologie vande adolescentie Sociologisch onderzoek toont keer op keer aan dat voor tieners hun ouders enhet gezinopde eerste plaats staan endat de kwaliteit vande relatiemet de ouders bepalend is voor de kwaliteit van de relaties buiten het gezin, onder meer met leeftijdsgenoten (Johnson &Whiffen, 2003; Miccuci, 1998; Stein berg, 2006).Het gezinblijftdus voorde adolescent een zeerbelangrijkeplaats innemen. Demeesteouders vanadolescenten zijn tussen35 en50 jaaroud, een leef tijdwaaropzijdebalansopmakenvanhun levenskeuzes, zowelopprivégebied (partner)alsopberoepsvlak.Datkan somsergverwarrendzijn, zowel voorde ouders zelf als voor de jongere. De relatie wordt als het ware heroverwogen. Het isbelangrijkom indezeperiodevanheroverwegingondersteuning tebie den aandie gezinnendie elkaardreigenkwijt te raken en/of beschadigen. Ontwikkelingspsychologie vande adolescentie Dehersenenvanadolescentenondergaangroteveranderingen,waardoorhun intellectuelemogelijkheden toenemen. Zij leren steeds beter abstract redene ren, aande toekomst denken en alternatieven inoverwegingnemen (Moretti &Holland, 2003; Steinberg, 2006). Tegelijkertijd kunnen adolescenten zich nog moeilijk in de ander verplaatsen en loopt de maatschappelijke verant woordelijkheid die van henwordt verwacht (tal van keuzen en relaties) niet synchroonmet hun emotionele ontwikkeling. De adolescentie is voor het ge zin vaak een fase waarin steedsmeer tijd zonder elkaar wordt doorgebracht. Een adolescent heeft nogwel behoefte aan emotionele verbondenheid, maar daarbinnen (ofdaardoor)ookaan ruimteom teexploreren (zieookMoretti& Holland, 2003;Hillewaere, 2008). Wanneer erwel ruimte is,maar geenverbondenheid,wordt een jongere te vroegop zichzelf teruggeworpen.Verbondenheidbestaatnaast veiligheidook uit regels en structuur. Jongeren hebben behoefte aan gesprekken met hun ouders enwillen het liefst regels opgelegd krijgen over bijvoorbeeld uitgaan en drankgebruik (Distelbrink et al., 2010).Wanneer er geen ruimte is om te explorerendoordat de (angstige) verbondenheidgeen autonomie toelaat, kan een jongere de stapnaar volwassenheidnietmaken.Hij blijftdan afhankelijk vandeouder of zal zich juistmet kracht losrukkenvandiens zorg. Adolescentendie zichveiligvoelen, gaanbewust opzoeknaar eeneigen iden titeit, ondanksdeconflictendieeigenzijnaandeze levensfase (Moretti&Hol land, 2003: 240-241). Zij bouwen voort op hun ervaringen in het gezin en hebbendaardoorgenoegzelfvertrouwenom tedurvenexploreren (Erdman& Caffery, 2003; Johnson&Whiffen, 2003). Ouders vervullendus eenbelangrijke rol inde ontwikkeling van een ado lescent, die niet kanworden vervuld door hulpverleners.Waar de relatie be schadigd of zelfs verbroken is, moet ruimte zijn om haar te herstellen en/of

17