Peter Ale & Martine van Schaik - Reken-wiskundeactiviteiten stimuleren in de groep

In deze leeftijdsfase gaat het in het domein Verbanden niet meer alleen over (verbanden in) tabellen, diagrammen en grafieken, maar ook over verbanden in patronen. Om die reden behandelen we in de paragrafen hierna voor elk van deze twee onderdelen voorbeeldactiviteiten waarin de onderliggende vaardigheden kunnen worden gestimuleerd. 5.4.1 Verbanden in tabellen, diagrammen en grafieken onderzoeken Tabellen, diagrammen en grafieken maken het mogelijk om verschillende gegevens overzichtelijk in beeld te brengen en daar conclusies aan te verbinden. Waar de kinderen in de kleuterklas al eerste ervaringen hebben opgedaan met verschillende tabellen, diagrammen en grafieken, worden ze in deze leeftijdsfase uitgedaagd om zelf ook gegevens te verzamelen en deze te ordenen of weer te geven in een overzichtelijke tabel, diagram of grafiek. Laat de kinderen bijvoorbeeld een eenvoudig onderzoekje doen naar welke kinderen geen, één, twee of meer huisdieren hebben. Of naar welke huisdieren er zoal voorkomen in de klas. Er zijn vast meerdere kinderen met bijvoorbeeld een hond thuis. Wanneer alle gegevens verzameld zijn, moeten ze op een bepaalde manier worden geordend, bijvoorbeeld door te turven of door een staafdiagram te maken. Dit biedt mogelijkheden om allerlei conclusies te trekken. [voorbeeld ] Een onderzoek naar verbanden kan bijvoorbeeld gaan over hobby’s. De kinderen ontwerpen een enquête om in beeld te brengen welke hobby’s er zoal zijn in de klas. Ze moeten bedenken hoe je de resultaten in een grafiek kunt weergeven. Als begeleider bespreek je met hen de meerwaarde van het weergeven van gegevens in een grafiek. Welke voordelen heeft dit ten opzichte van de gegevens opsommen of weergeven in een verslag? [ einde voorbeeld ] Ook het weer en de weerberichten en -voorspellingen bieden talloze mogelijkheden om naar tabellen, diagrammen en grafieken te kijken (zie figuur 5.38). Ook kunnen kinderen zelf onderzoek doen naar het weer (en proberen een eigen weerbericht te schrijven). Dit kan door bijvoorbeeld gedurende de week/dag de temperaturen bij te houden, het aantal uren en minuten dat de zon schijnt, en/of de hoeveelheid regen die valt gedurende de week/dag. Wanneer zij deze gegevens verzamelen en in beeld proberen te brengen in een tabel, diagram of grafiek, werken zij aan onderdelen van het domein Verbanden. Leuk is om het vervolgens te vergelijken met de weersverwachting (die diezelfde dag, of de dag/week ervoor, werd gegeven). Waar week het weer af van de weersverwachting?

Figuur 5.38 Weersvoorspelling (bron: de Volkskrant , 15 januari 2024)

Een andere simpele manier om verbanden in tabellen, diagrammen en grafieken aan de orde te laten komen is door tijdens een spel met punten de puntentelling bij te houden in een tabel of voorgestructureerde diagram. Maak bijvoorbeeld een diagram met de leeftijden in de klas en laat kinderen de puntentelling tijdens het spelen van het spel bijhouden. Is er een verband tussen de