Lessen in orde_Teitler&Teitler

Deel 1 Het gedrag in de klas

Wat is een goede les? Was dit nou een goede les? En zo ja, waarom dan? Of zo nee, waarom niet? Waaraan meet je dat af ? Een antwoord op deze vragen kun je onder meer relateren aan de alge mene definitie van goed lesgeven van Brophy, die het volgende stelt: ‘In een les die in orde is, heeft de docent niet alleen succesvol een beroep op de studenten gedaan ommisdragingen te minimaliseren en (…) effectief geïntervenieerd als zich een gedragsprobleem voordoet, maar wordt ook voortdurend gewerkt en is het systeem van klassenmanagement als geheel (met inbegrip van – maar daar niet toe beperkt blijvend – disciplinaire maatregelen) erop gericht om de student bij het werken te betrekken, en niet alleen maar om het aantal misdragingen te beper ken.’ (Brophy, in Jones & Jones, 2007, p. xii) Lesgeven gaat met andere woorden niet alleen over het voorkómen en oplossen van wangedrag, maar vooral over het creëren van een klimaat waarin goed gewerkt kan worden. Het antwoord op de vraag ‘Is je les in orde?’ wordt voor een groot deel bepaald door het antwoord op de vragen ‘Hoe gaat men met elkaar om?’ en ‘Hoe wordt er gewerkt?’ Dat zijn de criteria waarop jij als docent uiteindelijk beoordeeld wordt door leerlingen, collega’s, de schoolleiding, ouders en jezelf. De faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen heeft onder leiding van Van de Grift (2010) een gestandaardiseerd en wetenschappelijk beproefd algemeen observatie-instrument ontwikkeld van docentgedrag, het ICALT ( International Comparative Analysis of Learning and Teaching ). Andere interessante ontwikkelingen zijn de toepassing van computers i.c. virtual rea lity tijdens training en stages van (aanstaande) docenten (zie Theelen e.a., 2019a; Theelen e.a., 2019b) en het Project Brainweaver over de toepassing van vragenlijsten over het beroepsconcept van (aanstaande) docenten (zie Van den Bogaart, 2016). Efficacy opdoen Vanzelfsprekend heb je als beginnend docent nog niet alle facetten van het lesgeven onder de knie. Je weet nog niet goed hoe je alle leerlingen het best kunt laten leren, laat staan hoe je dat kunt doen bij de moeilijke of ongemotiveerde leerlingen. Maar dat is te leren. Uit onderzoek blijkt dat docenten die van zichzelf denken dat ze de docentvaardigheden op termijn wel zullen leren, deze vaardigheden op een gegeven moment ook hebben geleerd. Daarom laten we je in dit boek zien dat docent zijn maar voor een deel iets is wat je hebt of niet, en dat je heel veel kunt leren en daarmee je vertrouwen in je eigen kunnen kunt vergroten (in het Engels: je self-efficacy ). Wat moet je dan precies leren? Drie van de voorwaarden die Brophy (2003) noemt voor goed lesgeven zijn: 1 uitgaan van instructiemethoden die tegemoetkomen aan de noden en wensen van de individuele leerlingen en van de groep; 2 een variëteit aan mogelijkheden hebben om het gedrag van leerlingen in een gewenste richting te beïnvloeden; 3 uitgaan van een positief leer- en leefklimaat.

28