Activeren, differentiëren en formatief handelen_Van Gils, Keijzer en Verheggen

Activeren, differentiëren en formatief handelen

op het doel, op wat ze al bereikt hebben en op wat hun nog te doen staat. Daar kun je hen bij helpen door formatief te handelen. Formatief handelen Formatief handelen is eenvoudiger dan vaak gedacht wordt. Veel leraren han delen al geregeld formatief. Het is niet nieuw, alleen de naam van het con cept is door de jaren heen veranderd. In de jaren tachtig werd gesproken over ‘bewust leren’ en in de jaren erna werd de term ‘leren leren’ gebruikt. Tegen woordig wordt gesproken over ‘formatief beoordelen’, ‘formatief evalueren’ of ‘formatief handelen’. We geven de voorkeur aan de laatste term, omdat zowel beoordelen als evalueren de indruk kan geven dat het vooral om het eindre sultaat gaat, terwijl formatief handelen tijdens het hele leerproces essentieel is. Formatief handelen wil zeggen dat je niet alleen op het eind van een leerproces met een (summatieve) toets controleert of de leerlingen de doelen bereikt heb ben, maar dat je er geregeld tijdens het traject voor zorgt dat duidelijk wordt of alle leerlingen goed op weg zijn. Ook bij formatief handelen kun je onderscheid maken tussen informeel en formeel: • Informeel formatief handelen doe je door de leerlingen tijdens je lessen ge regeld te laten nadenken over de vraag of ze zinvol bezig zijn wat betreft het bereiken van het leerdoel van de les of lessenserie. • Formeel formatief handelen wil zeggen dat je bij de voorbereiding van je les of lessenserie bewust momenten inplant om alle leerlingen de gelegenheid te geven om stil te staan bij het leerdoel, in hoeverre ze op de juiste weg zijn om dat te bereiken en wat hun nog te doen staat om het te bereiken. In het algemeen wordt er uitgegaan van vijf stappen voor de leraar bij forma tief handelen. Wij baseren ons op het model van William &Thompson (2007). We zullen in dit boek geregeld naar de stappen van dit model verwijzen. 1 Leraren zorgen ervoor dat leerlingen weten wat ze gaan leren en hoe ze dat gaan bereiken. Duidelijke leerdoelen dus, waarbij de leerlingen een helder beeld hebben van de succescriteria. 2 Leraren houden er tijdens het leerproces zicht op in hoeverre de verschillen de leerlingen in de richting van de leerdoelen komen of die al bereikt hebben. We geven voor de verschillende fasen van het leerproces suggesties voor het verzamelen van de informatie die je hiervoor nodig hebt. Stappenplan De vijf stappen voor de leraar bij formatief handelen

12