Activeren, differentiëren en formatief handelen_Van Gils, Keijzer en Verheggen

Activeren, differentiëren en formatief handelen

doeld zijn om de leerlingen stap voor stap te leren zelf zicht te krijgen op hun leren en daar verantwoordelijk voor te worden. Activeren Onder activeren verstaan we alles wat je doet in de opzet en de praktijk van je lessen om ervoor te zorgen dat de leerlingen zich betrokken voelen bij het onderwerp en daardoor gemotiveerd worden om mee te denken tijdens mon delinge of schriftelijke uitleg en actief mee te doen met de opdrachten. Dit is essentieel voor goed onderwijs. Alle beschrijvingen, werkvormen en aan dachtspunten in dit boek vallen onder activerend lesgeven. We benoemen dat verder niet in de hoofdstukken. Activerende didactiek garandeert echter nog niet dat álle leerlingen mee gaan denken en mee gaan doen. Daarvoor is het nodig dat je geregeld tijd besteedt aan differentiëren : het inspelen op de verschillen tussen leerlingen. Activerende didactiek alleen zorgt er ook niet vanzelf voor dat leerlingen steeds meer zelfstandig gaan leren en zelf meer verantwoordelijk worden voor hun eigen leren. Daarvoor moet je hen activeren om te reflecteren op wat ze leren en hoe ze dat doen: formatief handelen. Deze activiteiten zullen we wel benoemen in de verschillende hoofdstukken. Differentiëren Differentiëren betekent dat je je ervan bewust bent dat er veel verschillen zijn tussen de leerlingen en dat je daar in je onderwijs zo veel mogelijk rekening mee houdt en erop inspeelt. Daarbij maken we onderscheid tussen informeel en formeel differentiëren: • Informeel differentiëren is alles wat je tijdens de lespraktijk doet om zo veel mogelijk leerlingen op hun eigen manier te laten leren. Bijvoorbeeld door je manier van vragen stellen en feedback geven en in je begeleiding tijdens de zelfwerkzaamheid. • Formeel differentiëren is bij de voorbereiding van je lessen bewust inspelen op de verschillen tussen de leerlingen. Bijvoorbeeld bij het plannen van je uitleg of instructie, bij het ontwerpen van opdrachten en bij de indeling van lokaal en groepen. Belangrijk daarbij is om de leerlingen zo vaak mogelijk de kans te geven om zelf een keuze te maken uit verschillende manieren om de leerstof te verwer ken. Dat kan ervoor zorgen dat ze steeds meer verantwoordelijkheid voor hun eigen leerproces gaan nemen.

10