de Bas_van Meir_Inzicht_in_Burgerschapsvorming

2.2 • Kenmerken en ontwikkeling van identiteit

Je identiteit wordt ook gevormd door je innerlijke stem of morele kompas, je wil, je voorkeuren en een geheel aan normen en waarden. Waarden zijn princi pes, levensbeginselen. Ze vormen als het ware het fundament van je leven, maken je leven waardevol. Het zijn beginselen waar je voor staat en soms zelfs voor zou willen strijden. Zo kun je een hartstochtelijke aanhanger zijn van het islamitisch onderwijs, of principieel tegenstander zijn van het gebruik van levensmiddelen als materiaal om mee te werken tijdens een les handvaardigheid. Normen zijn praktische vertalingen van de waarden. Het kan voor jou een norm zijn dat je elke dag ieder kind in de klas een hand of een boks geeft; het is normaal voor je. Het kan ook een norm zijn dat je je best doet om netjes op het bord te schrijven. Je identiteit wordt bovendien gevormd door je omgeving: je ouders, school en vrienden, de groepen waar je deel van uitmaakt, je woonplaats en het land waar je een inwoner van bent. Leerkrachten en schoolleiders zijn bewust bezig met de identiteitsvorming van kinderen. De visie van de school, waaronder die op bur gerschap, is medebepalend voor de vorming van de identiteit van de leerlingen. In de praktijk van het dagelijkse leven heb je als mens soms te maken met conflicterende waarden en normen. Niet alleen in je directe omgeving of in de samenleving verder weg, maar ook in jezelf. Daarbij kunnen verschillende aspecten van je identiteit een rol spelen, zoals seksuele geaardheid, levensbe schouwing, gezondheid en opleiding. Het gaat er dan uiteindelijk om welke identiteit je concreet demonstreert. Bij identiteit gaat het niet alleen om de vraag wie je bent, maar tevens om wat je voor een medemens betekent. Je identiteit kan verschillen van wat anderen van je vinden; dat laatste heeft te maken met je imago. De Stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO) schrijft over identiteit: De identiteit van een leerling wordt gevormd in de relatie met anderen, terwijl die identiteit weer bepalend is voor de manier waarop de sociale omgeving wordt gepercipieerd. Daarbij is het nodig dat personen sociaal communicatief vaardig zijn om opvattingen bespreekbaar te maken en deel te kunnen nemen aan gesprekken, discussies en debatten over as pecten van de eigen identiteit. (Bron, 2006, p. 35-36) Ieder mens, dus ook het schoolkind, zal een balans moeten vinden tussen wat psycholoog Abraham Maslow ‘zelfrealisatie’ noemt (Maslow, 1972, p. 44-49) en leven volgens eigen waarden en normen enerzijds en de beïnvloeding door de omgeving anderzijds. Lessen en activiteiten in het kader van burgerschapsvor ming kunnen kinderen duidelijk maken dat hun identiteit dynamisch is en dat

33