de Bas_van Meir_Inzicht_in_Burgerschapsvorming

1 • Burgerschapsvorming in het basisonderwijs

heden. (…) Er zijn tien bouwstenen beschreven: vrijheid en gelijkheid, macht en inspraak, democratische cultuur, identiteit, diversiteit, solidari teit, digitaal samenleven, duurzaamheid, globalisering en technologisch burgerschap. (Curriculum.nu, 2019a, p. 5) Burgerschapsonderwijs heeft vooral betrekking op: 1 onderwerpen die een spanning kennen tussen individuele en collectieve of tussen verschillende collectieve belangen of waarden, en niet tot een indivi dueel probleem te reduceren zijn; 2 de manier waarop we vanuit deze spanningen, belangen- en waardetegen stellingen tot (nieuwe) besluiten en vreedzame oplossingen komen; 3 het toerusten van leerlingen met kennis, vaardigheden en houdingen die ze in staat stellen om zelfstandig te handelen ten aanzien van sociale, maat schappelijke of politieke problemen (Eidhof, 2019, p. 40). Politicoloog en onderzoeker Hessel Nieuwelink wijst erop dat burgerschaps vorming en ‘sociaal-emotioneel leren’ sterk aan elkaar verwant zijn en toch van elkaar verschillen. Hij noemt als belangrijkste kenmerken van burgerschap – ter onderscheiding van sociaal-emotioneel leren – dat de vorming tot een goe de burger vooral gericht is op het meso- en macroniveau (de eigen omgeving en

de wereld verder weg), op het leren om gaan met conflicten, en een kennisma king inhoudt met de samenleving, de politiek en de democratie. Hij benadrukt bovendien dat (jonge) burgers mede de samenleving (leren) vormgeven door goed gedrag te demonstreren (Nieuwe link, (z.j. [2021], p. 15). De school kan daarbij uitstekend functioneren als oe fenschool voor burgerschap.

Figuur 1.1 In de kring praten over burgerschap

1.3

Vier soorten burgerschap(svorming) Burgerschapsvorming vindt plaats in de klas, op school, thuis, in de wijk en in de stad of het dorp waar de leerlingen een groot deel van hun leven doorbren gen. Burgerschapsvorming heeft ook betrekking op het functioneren van een leerling als wereldburger. Voorbeelden van succesvolle burgerschapsvorming zijn het gedrag van het meisje dat het in de klas opneemt voor een medeleerling die wordt gepest omdat ze rood haar heeft en het e-mailen van bemoedigende

20