Interprofessioneel samenwerken in zorg, welzijn en onderwijs - Yvonne van Zaalen, Stijn Deckers, Hans Schuman

Inleiding

Gezondheid is voor iedereen belangrijk. We definiëren gezondheid ‘als het ver mogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven’ (Huber et al., 2011). Dit vermo gen helpt mensen om een goed leven te leiden, zelf en met elkaar. Wanneer zich hierbij problemen voordoen, wil iedereen kunnen rekenen op goede, toeganke lijke en betaalbare zorg (ActiZ et al., 2022) en ondersteuning op basis van (para) medische, verpleegkundige, pedagogische en psychologische expertise. Algeme ne basis-, maar ook gespecialiseerde voorzieningen staan echter in toenemende mate onder druk. De vraag stijgt sneller dan het aanbod, en organisaties hebben grote moeite om voldoende en vakbekwame medewerkers te vinden en aan zich te binden. Mensen leven langer en het aantal ouderen ten opzichte van het aantal werkenden neemt zienderogen toe. De zorg is steeds beter in staat om mensen met medische problemen in leven te houden, waardoor ook het aantal chronisch zieken en mensen met meerdere aandoeningen toeneemt. In alle sectoren zien we de spanning tussen vraag en aanbod toenemen: de druk op de eerste lijn is buitengewoon hoog, in de geestelijke gezondheidszorg (ggz) en de medisch-specialistische zorg (msz) bestaan voor meerdere behandelingen lange wachttijden, er zijn tekorten aan zorg- en onderwijsprofessionals, en door piekbelasting en volle verpleegafdelingen moeten spoedeisende-hulpafdelingen steeds vaker tijdelijk sluiten (ActiZ et al., 2022, p. 5). In het rapport Kwetsbare kinderen onvoldoende beschermd (2019) constateren de Inspectie Gezondheids zorg en Jeugd en de Inspectie Justitie en Veiligheid dat juist voor kinderen en gezinnen met de meest complexe en zware problematiek de noodzakelijke hulp niet of niet tijdig beschikbaar is. Dit vraagt om een andere manier van werken, om nauwere samenwerking binnen en tussen verschillende domeinen van zorg, welzijn en onderwijs. De zorg-, de onderwijs- en de welzijnssector, de politiek en de samenleving kunnen alleen samen de zorg en sociale ondersteuning en pas send onderwijs toekomstbestendig maken. Op 17 november 2016 bracht de Commissie Innovatie Zorgberoepen & Oplei dingen samen met het Zorginstituut Nederland een advies uit aan de ministers van VWS en OCW over het inspelen op de veranderende zorg- en ondersteuningsvra gen in de huidige maatschappij en hoe aankomende professionals zich op deze ont wikkelingen kunnen voorbereiden. Zij publiceerden Anders kijken, anders leren, anders doen: Grensoverstijgend leren en opleiden in zorg en welzijn in het digitale tijdperk (Caljouw & Van Vliet, 2016). De auteurs doen een sterk beroep op het ont-

11