De bestuurlijke kaart van de Europese unie 6e druk - Anna van der Vleuten

10.3 • Het Europese milieubeleid

betekenen meestal dat bedrijven hogere productiekosten moeten maken. Euro pese wetgeving creëert dan een ‘gelijk speelveld’ voor bedrijven uit alle lidstaten, bijvoorbeeld door normen op te stellen voor de hoeveelheid vervuilende stoffen die fabrieken in de lucht of het water mogen lozen. Dergelijke maatregelen vielen nog onder de bevoegdheden die de EU had op het terrein van de interne markt. Het Europese milieubeleid kwam echter niet alleen voort uit de vrees voor handelsbelemmeringen en ongelijke concurrentieverhoudingen. Europese mi lieuwetgeving had ook tot doel om het milieu in alle lidstaten te verbeteren. Dit gold met name voor milieuproblemen die niet bij de grens ophouden, zoals vervuiling van rivierwater en luchtvervuiling. Maatregelen in dat kader werden vaak genomen op basis van de ‘restbevoegdheid’ die het EEG-Verdrag bood voor onderwerpen waarvoor geen aparte bevoegdheid bestond. In de Europese Akte van 1986 werd een aparte bepaling over milieubeleid opgenomen, wat het nemen van maatregelen op dit gebied een stuk gemakke lijker maakte. Hierdoor hoefde de EU niet langer ‘een omweg’ te nemen om zich met milieuonderwerpen te kunnen bezighouden. Vandaag de dag is de EU actief op vrijwel alle terreinen van milieubeleid. De bescherming van natuurgebieden, die een belangrijke rol speelt bij de stikstofproblematiek uit het begin van dit hoofdstuk, is daarvan maar één voorbeeld. In totaal zijn meer dan tweehonderd milieurichtlijnen van kracht. Daarmee is dit een van de beleidsterreinen waarop de EU de grootste invloed heeft op haar lidstaten. Tabel 10.1 Voorbeelden van EU-milieubeleid Luchtkwaliteit • Minimumnormen voor luchtkwaliteit • Normen voor uitstoot door auto’s en fabrieken Broeikaseffect • Onderhandelingen over mondiale verdragen • Vermindering van de uitstoot van broeikasgassen Gevaarlijke stoffen en chemicaliën • Eisen aan en goedkeuring van gevaarlijke stoffen en nieuwe chemicaliën • Eisen aan verwerking van chemisch afval Natuurbeheer • Europees netwerk van beschermde natuurgebieden (netwerk ‘Natura 2000’) • Bescherming van bedreigde dier- en plantsoorten Waterkwaliteit • Minimumnormen voor waterkwaliteit bij stranden en voor drinkwater • Terugdringen van vervuiling van rivieren en bodemwater Afval • Eisen voor milieuvriendelijke afvalverwerking • Programma’s voor duurzame energie en energiebesparing • Normen voor recycling van gebruikte producten

10.3.2 Wat doet de EU aan milieubeleid?

187