De brede basis van het sociaal werk - Spierts, Sprinkhuizen, Hoijtink, Jonge, Doorn

1 • Sociale dimensies van ‘sociaal’ werk

praktijk, is mede schuldig aan de minachting, waaraan de armenzorg in ’t algemeen, ondanks de grote evolutie, die ze in de laatste dertig jaar heeft ondergaan, nog altijd is blootgesteld. Armenzorg zonder sociale politiek zal nooit haar hoogste doel: de reclas sering, de opheffing van den arme in den verst-reikenden zin, verwezenlijkt kunnen zien. (Muller-Lulofs in Van der Linde, 2016) Muller-Lulofs meende dat het sociaal werk zich actief moest toeleggen op het reali seren van veranderingen in de omgeving van mensen om de kwaliteit van het soci ale leven te vergroten. Steun aan individuen, gezinnen en gemeenschappen moest daarom samengaan met interventies gericht op het verbeteren van de sociale omstan digheden in de samenleving. De pioniers in het sociaal werk waren veelal vrouwen van gegoede komaf. Zij deden hun werk vaak in de schaduw van de heren politici en bestuurders, die zich met sociaal beleid en politiek bezighielden. Historicus Maarten van der Linde (2016) stelt dat het aandeel van deze vrouwen in de ontwikkeling van de sociale zekerheid en de verzorgingsstaat in Nederland nog steeds onderbelicht is. De wetgeving die mede door hun toedoen tot stand kwam, zorgde op termijn voor aanzienlijke verbeteringen in het sociale leven van vele mensen, gezinnen, gemeenschappen en buurten. De pioniers in het sociaal werk in Nederland lieten zich inspireren door twee voorvrouwen die het maatschappelijk werk in de eerste helft van de twintigste eeuw in de Verenigde Staten tot ontwikkeling brachten. Mary Richmond richtte zich met haar scientific philantrophy op concrete hulp aan gemarginaliseerde individuen en gezinnen, terwijl Jane Addams met haar settlement house streefde naar verandering van wetten en sociale omstandigheden. Een brede benadering van problemen en vraagstukken zit in het DNA van het sociaal werk. De laatste jaren zien we dat de hernieuwde aandacht voor een brede benadering ook geleid heeft tot hernieuwde aandacht voor de signaleringsfunctie, beleidsbeïnvloeding en vormen van politisering in het sociaal werk (De Brabander et al., 2021; Raeymaec kers et al., 2021; Boone et al., 2022). Charles Waldegrave (2009) noemt sociaal werkers ook wel ‘thermometers van pijn’, omdat zij bij uitstek kennis hebben over de gevol gen van maatschappelijke ontwikkelingen voor mensen, in het bijzonder mensen die daardoor kampen met pijnlijke gevoelens, zich uitgesloten voelen of gemarginaliseerd zijn, ook bijvoorbeeld als gevolg van veranderingen in sociaal beleid. Sociaal werkers zouden hun praktijkkennis systematischer kunnen delen met wethouders, ambte naren, raadsleden, bestuurders en het bredere publiek, via bijvoorbeeld symposia, congressen of platforms. Ook ten aanzien van beleidsveranderingen is de urgentie van hun opdracht om te signaleren en te agenderen voor een goed functionerende democratische rechtstaat alleen maar zichtbaarder geworden, met de toeslagenaffaire ongetwijfeld als het meest in het oog springende voorbeeld.

40

Spierts_De_brede_basis_van_het_sociaal_werk-2e_import-VoorDruk.indd 40

10/08/2023 11:20