De brede basis van het sociaal werk - Spierts, Sprinkhuizen, Hoijtink, Jonge, Doorn

1.4 • Sociale verandering, mensenrechten en sociale rechtvaardigheid

pogingen zij ondernam om de kwaliteit van het sociale leven te verbeteren, vaak in samenwerking met andere instituties en organisaties (De Regt, 1993). De pioniers in het sociaal werk hielden zich bezig met de indringende gevol gen van maatschappelijke veranderingen, maar daar bleef het niet bij. Deze pioniers wilden niet alleen iets doen om de zorgen van mensen te verlichten, maar ook om hun levensomstandigheden te verbeteren.

1.4.2

Change agents

Verandering ( change ), ontwikkeling ( development ) en verbetering ( improvement ) zijn belangrijke sleuteltermen in de internationale gemeenschap van het sociaal werk. Om het handelen van sociaal werkers in de geest van de internationale definitie aan te duiden, gebruiken we in het Nederlands de term ‘agogie’. Alhoewel de term enigszins uit de mode is geraakt – misschien dat je de term daardoor nog niet kent – staan agogie en (ped)agogisch handelen ook op opleidingen voor sociaal werk centraal. ‘Agogie’ is afgeleid van het Oudgriekse werkwoord agein , dat ‘opleiden’, ‘regeren’, ‘sturen’ of ‘mee voeren’ betekent. Agogos is degene die leidt of opleidt, de ‘gids’ of ‘voerman’. Bij sociaal werk wordt agogie zowel gebruikt in de betekenis van ‘begeleiden’ als van ‘veranderen’. Agogie is kort gezegd de leer van de begeleidingskunde of veranderkunde. Sociaal werk gaat dan over processen van begeleiden en veranderen en de wijze waarop deze geïnitieerd, gefaciliteerd en georganiseerd worden. Het agogisch handelen van professionals in sociaal werk richt zich op verschil lende niveaus. In het Nederlandse sociaal werk is deze meervoudigheid van benade ringswijzen sterk terug te vinden. De meest gebruikte termen zijn het micro-, meso- en macroniveau , die verwijzen naar het individu of gezin, naar de groep of gemeenschap en naar de ruimere samenleving. De opleidingen zijn bovendien doordrongen van deze triade en van moderne sociaal werkers wordt verwacht dat ze op elk van de drie niveaus werken (Steyaert & Kwekkeboom, 2012). Honderd jaar geleden bestonden al bijzonder duidelijke ideeën over een brede aanpak op verschillende niveaus. Zo beschreef Marie Muller-Lulofs in 1916 in het voorwoord van het klassieke werk Van mensch tot mensch haar visie als volgt: Iedere armenzorg, die niet doordringt tot de diepste bronnen, waaraan armoede ont welt, en de kern van ’t wezen der armoede onaangevochten laat voortbestaan; iedere armenzorg, die slechts lenigend en niet tevens voorbehoedend werk praesteert, d.w.z. niet is aan te treffen in de voorste gelederen van hen, die daadwerkelijk deelnemen aan den arbeid der sociale hervorming: aan verbetering der volkshuisvesting, bestrijding der tuberculose, beteugeling van het drankmisbruik, bevordering van ’t vakvereni gingsleven, verhooging van ’t peil van ons volksonderwijs, bestrijding van den woeker, opleiding van huisvrouwen en moeders, verbetering van de geneeskundige armen

39

Spierts_De_brede_basis_van_het_sociaal_werk-2e_import-VoorDruk.indd 39

10/08/2023 11:20