De brede basis van het sociaal werk - Spierts, Sprinkhuizen, Hoijtink, Jonge, Doorn

1.6 • Sociale reflectiviteit en het sociale model

tief op het werk te ontwikkelen, waarin sociale rechtvaardigheid gelijk opgaat met ecologische rechtvaardigheid.

Wie de sociale dimensies van het werk tot zich laat doordringen, begrijpt hoe complex, taai en dynamisch de dagelijkse praktijk van sociaal werk in moderne samenlevingen is. Professionals in sociaal werk begeven zich vaker wel dan niet in complexe situaties. Daarin is lang niet altijd duidelijk wat er precies moet gebeuren en wie daarin welke rol speelt (vrijwilligers, andere professionals, instituties of overheden, mantelzorgers, informele netwerken, enzovoort). Bovendien is het sociaal werk steeds meer verweven geraakt met de overheid en politiek. Om mensen in hun sociale context te beschouwen en daarin het goede na te streven, moet je geregeld je rol overdenken en nagaan welke bijdrage geleverd kan worden aan (debatten over) de sociale kwaliteit van het dagelijks leven van mensen, gezinnen en gemeenschappen. De sociale aard van problemen en vraagstukken vraagt om de kunde deze te contextualiseren en daarover te reflecteren om adequate en passende hulp en ondersteuning te geven, te initiëren of te organise ren. Vanuit het sociale model bezien hangen vragen en problemen nauw samen met zowel de nabije, lokale als de wijdere samenleving, waarbinnen mensen hun leven vormgeven. Het werk vergt van sociaal werkers dan ook niet alleen veel praktisch vernuft en operationele creativiteit, maar ook sociale reflectiviteit (Linders, 2021). Professionals in sociaal werk verschillen in hun aanpakken, deskundigheid en commit ment met de mensen, groepen en gemeenschappen waarmee ze werken. Voor een straat hoekwerker die zich bezighoudt met jongeren die kampen met problemen en vragen rondom drugs, alcohol en groepsdruk is andere kennis van belang dan voor een oude renadviseur of voor een professional die werkt met mensen met een verstandelijke beper king. Die specifieke deskundigheid is belangrijk voor een goede beroepsuitoefening. Wat al deze professionals echter verbindt, treffen we aan in het typisch ‘sociale’ van sociaal werk. Het sociale model en de specifieke benadering van sociaal werk blijven vaak impliciet, zoals we bij het begin van dit hoofdstuk reeds hebben gecon stateerd. Dat is ergens vreemd, omdat sociaal werkers elkaar bijzonder gemakkelijk herkennen. Bovendien vertonen professionals in sociaal werk ondanks verschillen in functieomschrijvingen, doelgroepen en methoden in de uitvoering sterke overeen komsten, zoals Van Lanen (2013) al een tijdje geleden concludeerde op basis van een internationaal vergelijkend onderzoek naar de dagelijkse praktijk van sociaal werk. Het is belangrijk om daarover na te denken en taal aan deze praktijken te geven. Dat is niet alleen van belang voor het zorgvuldig praktiseren van sociaal werk, maar ook met het oog op legitimering van sociaal werk in de samenleving. Als aankomend professional sta je weliswaar in een lange historische traditie, maar de positie, inhoud en waarden van sociaal werk zijn niet vanzelfsprekend. Daarover gaat het volgende hoofdstuk van dit boek.

49

Spierts_De_brede_basis_van_het_sociaal_werk-2e_import-VoorDruk.indd 49

10/08/2023 11:20