Strategisch ontwerpen - Herman Blom & Bas van Lanen

1 • De wereld van het ontwerpen

(Braibant & Leclercq, 2018). Aan veel van dergelijke goede ideeën ligt echter ook een denkproces ten grondslag (Verdonschot, 2010; Arthur, 2007). Dit boek richt zich op professionals voor wie ontwerpen deel uitmaakt van de beroepsuitoefening. Voor sommige professionals vormt het ontwerpen de primaire beroepstaak. Dit is vaak herkenbaar in de naam die aan het beroep is toegekend. Denk bijvoorbeeld aan beroepen als softwareontwikkelaar, interieur designer, productontwikkelaar, industrieel ontwerpers, componist of grafisch ontwerper. Binnen deze beroepen vormt het ontwerp het belangrijkste beroeps product. Andriessen (2014) spreekt over ontwerpende beroepen. In andere gevallen vormt het ontwerpen een van de beroepstaken of maakt het meer impliciet deel uit van de beroepsbeoefening. Denk bijvoorbeeld aan een leraar die lessen ontwerpt, een horecaondernemer die een online campagne start of een buurtcoach die groepsinterventies bedenkt. Binnen deze beroepen is het ontwerpen vaak niet de primaire beroepsactiviteit, maar draagt het bij aan de primaire processen. Waar voorheen de termen ‘design’ en ‘ontwerpen’ veelal betrekking hadden op de creatieve sector en de maakindustrie, worden ze in toenemende mate ook in verband gebracht met andere beroepsdomeinen. Zo zijn termen als social design , urban design , environmental design , corporate design , educational design en food design deel gaan uitmaken van ons vocabulaire. Ontwerpprocessen kunnen ook het beroepsdomein overstijgen. In zoge noemde multidisciplinaire ontwerpteams worden inzichten uit meerdere vak disciplines gebundeld. Denk bijvoorbeeld aan maatschappelijke vraagstukken die vragen om een multidisciplinaire oplossing op het gebied van leefbaarheid in de wijk, eenzaamheid onder ouderen of gezondheidspreventie. Dat ontwerpen in veel beroepen steeds meer tot de beroepstaken lijkt te gaan behoren, is deels te verklaren vanuit maatschappelijke veranderingen die door werken in de beroepspraktijk. De samenleving heeft in toenemende mate be roepskrachten nodig die proactief kunnen handelen, veerkrachtig zijn, zich ge makkelijk kunnen aanpassen en in staat zijn snel en adequaat in te spelen op veranderende omstandigheden. Het beroepenveld vraagt om meer innovatieve professionals (Onderwijsraad, 2014). Maatwerk is in veel beroepsgroepen het sleutelwoord, omdat generieke oplossingen veelal niet voldoen. Professionals dienen met hun aanbod in te spelen op specifieke wensen, behoeften en eisen van burgers, klanten, cliënten, leerlingen of patiënten. Soms dienen zij als gevolg hiervan nieuwe producten, systemen, processen of hulpmiddelen te ontwerpen of bestaande generieke oplossingen aan te passen. Ook technologische ontwik kelingen zorgen ervoor dat de drempel om zelf te ontwerpen steeds lager wordt.

28