Veer_Ontwerpen voor zorg en welzijn

1 • Waarom ontwerpen in zorg en welzijn?

Wellicht is het een passende conclusie dat het leveren van goede zorg der mate complex aan het worden is, dat we als professionals niet meer alle passende oplossingen klaar (kunnen) hebben liggen. Breken met stan daardwerkwijzen, een bredere en innovatievere blik, improvisatievermo gen en experimenteerruimte is nodig om tot passendere en duurzamere oplossingen te komen. Wat we nodig hebben is, naast het leveren van goede zorg en zorg voor welzijn, het reframen van onze werkzaamheden. Het vermogen om met een andere blik naar ons werk te kijken (anders gezegd: de 10 procent voor Day after tomorrow waarmaken) zodat ook andere dan de gebruikelijke oplossingsrichtingen een kans krijgen (Przybilla, Klinker, Wiesche & Krcmar, 2018). 1.2.2 De geëmancipeerde zorgvrager en de wens tot personalisering Wat de eerdergenoemde definitie over positieve gezondheid ook aan geeft, is het belang dat mensen zelf meer regie en verantwoordelijkheid gaan nemen voor hun eigen leefsituatie. Dat is ook waar de meeste zorg en welzijnsinstellingen op gericht zijn, getuige de vele vaktermen waar mee zij hier woorden aan geven. Denk aan uitdrukkingen zoals cliënt- of vraaggerichte zorg, zelfmanagement, shared decision making, zelf- en samenredzaamheid, eigen regie en eigen kracht, niet zorgen voor maar zorgen dat, et cetera. In de troonrede van 2013 werd het woord ‘participatiesamenleving’ voor het eerst genoemd. Er werd gesproken van de transitie van verzorgings staat naar een participatiesamenleving. Deze transitie wordt geholpen doordat veel zorg- en welzijnsconsumenten steeds proactiever maar tege lijkertijd ook kritischer worden (FWG Trendrapport, 2017). Steeds meer mensen zoeken zelf informatie als ze ergens vragen over hebben. Niet alleen bij fysieke of psychische klachten, maar ook bij wensen over hun woonsituatie, ondersteuning bij financiële zaken of het vinden van sociale activiteiten gaan steeds meer mensen (eerst) zelf op zoek en kun nen ze vaak ook zelf actie ondernemen. Hierbij wordt overigens ook steeds vaker technologie gebruikt; dat bespreken we in de paragraaf hierna. Hoewel het echt niet voor de hele bevolking opgaat, is het duidelijk dat er een sterke emancipatie heeft plaatsgevonden van zorg- en welzijnsconsu menten. De zorg- en welzijnsprofessional is als gevolg daarvan lang niet altijd meer de alwetende autoriteit. Door de complexere en grotere varia-

23