Veer_Ontwerpen voor zorg en welzijn

Deel 1 • De waarde van een ontwerpgerichte manier van innoveren

ondersteuning ook nog eens complexer: de ene aandoening heeft invloed op de andere en hangt er vaak mee samen. Een voorbeeld: wanneer iemand minder mobiel is vanwege chronische gewrichtsklachten, zal dat ook gerelateerd zijn aan hart- en vaatziekten maar ook op termijn impact hebben op iemands sociale leven omdat hij of zij minder gemakkelijk de deur uit kan. De vergrijzing brengt daarmee ook in sociaal opzicht nieuwe uitdagingen met zich mee: hoe blijven mensen voldoende zinvol partici peren in de samenleving? Dit geeft aanleiding om anders te gaan kijken naar ziekte, gezondheid en welzijn. In 1948 kwam de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) met een definitie van gezondheid: ‘een toestand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden en niet louter het ontbreken van ziekte of gebrek’. Als we steeds ouder worden en dus ook steeds meer chronische zorg- en ondersteuningsvragen krijgen, moeten we dat misschien ook deels als feit accepteren. En ook accepteren dat we moeten leren om te gaan met deze chronische situaties. Door Machteld Huber (Huber et al., 2011) wordt gezondheid als volgt omschreven: ‘Gezondheid is het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven.’ Deze definitie is flexibe - ler en dynamischer dan die van de WHO en benadrukt ook de veerkracht van mensen: mensen kunnen een ziekte hebben, maar toch gezond (met een goede kwaliteit van leven) in het leven staan. Deze herdefiniëring geeft aan dat we anders tegen fysieke, psychische en sociale gezondheid moeten aankijken. Dat geldt voor de zorgvrager zelf, maar ook voor de zorg- en welzijnsprofessional. Waar aandoeningen in het verleden vaak geïsoleerde, enkelvoudige pro blemen vormden die elk een eigen aanpak vergden, hebben we nu te maken met op elkaar ingrijpende problemen waar niet zomaar één oplos sing voor te vinden is. Vanwege de complexiteit van de zorgvraag liggen de oplossingen vaak over de grenzen van het eigen vakgebied heen. De overlap tussen zorg- en welzijnsdisciplines zal waarschijnlijk steeds gro ter worden. De toename van complexiteit is daarmee niet alleen een inhoudelijke uitdaging voor zorgverleners en social workers. Het vergt ook een andere inrichting van zorg- en ondersteuningsprocessen, met betere coördinatie en afstemming in en tussen organisaties (Rosendal & Mies, 2012). Dit vraagt van professionals niet alleen dat ze meer kennis hebben over een variëteit aan aandoeningen, maar vooral ook de beno digde expertise om goed te kunnen samenwerken met andere disciplines. Dus ook in organisatorisch opzicht wordt het zorg- en welzijnswerk com plexer en meer interdisciplinair.

22