Ewout van der Knaap - Literatuur en film in het vreemdetalenonderwijs

1.3 • Inzichten over lezen, lezers en literariteit

maken van een andere wereld en zich in een intercultureel proces bevinden (Hall, 2005, p. 77).

1.3.2 Het belang van woordenschat In de moedertaal leest een leerling in de bovenbouw maximaal twintig pa gina’s per uur, voor een vreemde taal kun je dat aantal halveren. Zo kun je inschatten hoeveel tijd leerlingen gemiddeld genomen nodig hebben om een boek(je) te lezen. De effortless reading hypothesis van Krashen (2011, p. 82-84) stelt dat taalver werving het meest baat heeft bij lezen dat geen moeite kost. Je kunt je pas in een boek verliezen als er geen leeshindernissen zijn. Deze veronderstelling sluit aan bij wat bekend is uit woordenschatonderzoek, dat stelt dat in ieder ge val 95 procent van de woorden in een tekst bekend moet zijn (Schmitt, 2008). Met 95 procent begrijpt een lezer echter vijf van de honderd woorden niet, wat erop neerkomt dat de lezer één woord per twee regels niet kent. Bij 97 procent kan een lezer woorden uit de context ontsluiten en kent hij één woord per drie regels niet. Als de lezer een omvangrijk tekstbegrip heeft, dan kent hij twee op de honderd woorden niet, is één woord per vijf regels een probleem en kent hij 98 procent van het vocabulaire. Om romans en betere kranten te kunnen lezen, dus zonder hulp 98 procent van het vocabulaire te kunnen ontsluiten, moet de lezer 8000 tot 9000 woordfamilies passief kennen (Nation, 2006). Ta bel 1.2 laat zien hoeveel frequent voorkomende woorden op welk niveau van het ERK passief dienen te worden beheerst voor voldoende tekstbegrip. Tabel 1.2 Benodigde passieve woordenschat per ERK-niveau (Tschirner, 2009) ERK-niveau Aantal woorden A1 1000 A2 2000 B1 3000 B2 5000 C1 7500 C2 10.000 Gemiddeld genomen is voor een leerling op de niveaus B1 en B2 ongeveer 85 procent van het vocabulaire van de gemiddelde vreemdtalige literaire teksten zonder hulpmiddelen leesbaar. Toch kan een leerling beter fictie lezen dan kranten, omdat hij in de vreemde taal slechts circa 80 procent van de woor denschat kan begrijpen (Tschirner, 2009). De lexicale moeilijkheidsgraad zegt natuurlijk niet alles. Zo kan een lezer op B1-niveau 85 procent van Die Ver wandlung van Kafka lexicaal gezien ontsluiten; dat is echter iets anders dan

27