Jeroen Onstenk - Geïntegreerd pedagogisch handelen

1.1  De pedagogische rol van de leraar

Recent legden beleidsmakers, critici van onderwijsvernieuwing en ook veel le raren (weer) veel nadruk op kennisoverdracht als de belangrijkste taak van het onderwijs (Inspectie van het Onderwijs, 2018). Andere doelen van leren, zo als sociale en morele ontwikkeling, persoonlijkheidsvorming of kritische me ningsvorming, zijn weliswaar in de vastgestelde doelen van het onderwijs op genomen, maar dreigen naar de achtergrond te verdwijnen. Toch wordt van het onderwijs expliciet – en zelfs in de wet vastgelegd – ook verwacht dat het een bijdrage levert aan burgerschapsvorming (Bronneman-Helmers & Zeijl, 2008; Onderwijsraad, 2014; Inspectie van het Onderwijs, 2016). Een brede invulling van de doelen van voortgezet en beroepsonderwijs staat in dit boek centraal. 1.1.1 Pedagogisch handelen In de bekwaamheidseisen voor de leraar (Onderwijscoöperatie, 2014), die in 2017 van kracht zijn geworden, vinden we de volgende omschrijving van de pedagogische bekwaamheid: De leraar biedt de leerlingen in een veilige werkomgeving houvast en struc tuur om zich sociaal-emotioneel en moreel te kunnen ontwikkelen. Hij neemt de pedagogische verantwoordelijkheid voor leerlingen en de consequenties daarvan voor zijn handelen vanuit een goed besef van verschillende culturele, sociale en maatschappelijke contexten. Hij beschikt daartoe over een effectief en wendbaar pedagogisch handelingsrepertoire en heeft een visie op onderwijs die bijdraagt aan de onderwijsvisie van de school. In de Kennisbasis tweedegraadslerarenopleiding (2017) wordt een deel gewijd aan onderwijs als pedagogische omgeving en het pedagogisch handelen van de docent. In dit boek komen de kernconcepten aan de orde die daarin worden genoemd:

B1 School in de pluriforme maatschappij Cultuur als begrip Leefwerelden van leerlingen en studenten Opvoedingsstijlen en -oriëntaties en culturele bepaaldheid B2 Pedagogische functie van de school Functie van het onderwijs

Schoolbeleid, visie en invulling Relatie tussen school en thuis Sociale veiligheid

23