L. de Blois & R.J. van der Spek - Een kennismaking met de oude wereld

3  •  Het tweede millennium v.Chr.

gen land. Vanaf deze tijd drogen de spijkerschriftbronnen grotendeels op. We kunnen daarommoeilijk achterhalen wat er vervolgens gebeurde. We zien dat in het midden van het tweede millennium een dynastie van Kassitische oorsprong de macht overneemt. De Kassieten waren afkomstig uit het gebergte in Iran, maar hadden zich al eerder in Babylonië gevestigd. Zij vestigden een machtsba sis halverwege de Eufraat, bij de stad Hana. De Kassitische taal, die geen band had met enige andere ons bekende taal, kennen we nauwelijks, omdat men ge bruikmaakte van het Babylonisch en het Sumerisch voor inscripties en brieven. Men paste zich aan aan de lokale cultuur. Het ‘concert der mogendheden’ In de late bronstijd (ca. 1600-1200) bestonden in het oude Nabije Oosten en kele grote mogendheden die elkaar min of meer in evenwicht hielden. Egypte (Nieuwe Rijk), Mitanni, het Hethitische rijk, Assyrië en Babylonië onderhiel den contact met elkaar door geregelde uitwisselingen van gezantschappen en brieven. De situatie doet enigszins denken aan het ‘Europees concert van mo gendheden’ van de negentiende eeuw, het machtsevenwicht van grote Europese staten na de val van Napoleon in 1815. In deze periode valt ook de bloeitijd van de zogenoemde Minoïsche beschaving op Kreta en de Myceense beschaving in Griekenland. Daarnaast was er in Syrië en Palestina nog steeds een aantal hoogontwikkelde stadstaten, waaronder Byblos, Tyrus en Sidon. Speciale ver melding verdient het wat noordelijker gelegen Ugarit, waar opgravingen interes sante zaken hebben opgeleverd, zoals Sumerische en Akkadische kleitabletten, maar ook tabletten met een fonetisch spijkerschrift van dertig tekens in de eigen Ugaritische taal. Tussen deze staten in bewogen zich nog steeds allerlei (half ) nomadische stammen (zie kaart 3.3). De macht van deze staten, zowel groot als klein, berustte voor een deel op een nieuwe vinding die zich rond 1600 v.Chr. razendsnel over het Nabije Oosten heeft verbreid: de strijdwagen . Dat was een snel tweewielig voertuig dat door paarden werd getrokken. De bezitters van deze strijdwagens vormden een aris tocratische elite, die een bevoorrechte plaats innam en grond toegewezen kreeg in ruil voor zijn diensten. Mogendheden konden hun macht slechts handhaven indien zij over grote contingenten wagenstrijders beschikten. De kleine staten konden hun zelfstandigheid meestal niet bewaren. Zij waren en werden satelliet staten van de grote mogendheden (zie hoofdstuk 7). Egypte: het Nieuwe Rijk Het Nieuwe Rijk bestond van ca. 1550-1100. Het was opnieuw een dynastie van Thebaanse gouwvorsten die de Egyptische eenheid herstelde. De laatste koning

3.2 De late bronstijd

35