Hannie Raaff - Voor de goede orde

deel 1 Handhaving en toezicht: begrippen en achtergronden

1.1.4 Opsporing

Opsporing is hier gedefinieerd overeenkomstig artikel 132a van het Wet boek van Strafvordering. De commissie-Van Traa sprak over opsporing als ‘het verzamelen, registreren en verwerken van gegevens en informatie door overheidsorganisaties over (de voorbereiding van) crimineel handelen en cri minele organisaties, met het doel te komen tot vervolging dan wel tot het voorkomen of beëindigen van crimineel handelen of criminele organisaties’ ( Kamerstukken II 1995/96, 24072, nr. 10-11, p. 12). Opsporing en toezicht zijn in juridische zin verschillende begrippen. Toe zicht houden doet men zonder dat er vermoeden is van regelovertreding; op sporing impliceert dat er wel een vermoeden bestaat van regelovertreding. In de praktijk spreekt men van toezicht als het om bestuursrechtelijke contro le gaat, bijvoorbeeld controle op de veiligheid van gebouwen. Van opsporing spreekt men als het om justitiezaken gaat: er is mogelijk sprake van strafbare feiten en er zijn potentiële verdachten. Bij opsporing mogen zwaardere mid delen worden ingezet: zo mag je tegen de wil van de burger in een huis bin nendringen of de administratie meenemen, al is daar doorgaans wel toestem ming van de officier van justitie voor nodig. Als een seksexploitant verdacht wordt van het tewerkstellen van een minderjarig meisje of van mensenhandel, is er dus geen sprake meer van toezicht maar van opsporing: er moet nage gaan worden of hij strafbaar is. Iemand die niet juridisch geschoold is zal dit verschil tussen opsporing en toezicht, tussen bestuursrechtelijke taak en justitiële taak, een paar keer moe ten lezen om te begrijpen wat er staat. Tenzij hij af en toe naar een politieserie op tv kijkt! Maar eigenlijk zien we deze verschillen tussen de begrippen ook in niet-juridische situaties. De docent houdt toezicht bij proefwerken en tentamens. Hij loopt rond en ziet erop toe dat de studenten zich aan de regels houden: ze hebben geen aantekeningen bij zich en als ze een boek mogen gebruiken, staan daar geen aantekeningen in. Als een leerling een beschreven blocnote bij zich heeft, kan de docent hem erop attent maken dat dit niet mag. Als een leerling echter tij dens het examen wordt betrapt op spieken, stuurt de docent hem naar degene die bevoegd is, zoals de directie of de examencommissie, om uit te zoeken of hij echt spiekte en om eventueel de gevolgen voor de student te bepalen. Ook bij patrouillerende buurtbewoners zien we een parallel: ze handhaven de rust en veiligheid door toezicht te houden in de wijk (ze spreken herrie makende jongeren aan, attenderen een bewoner dat de hond moet worden Juridische definitie Opsporing is het onderzoek in verband met strafbare feiten onder gezag van de officier van justitie met als doel het nemen van strafvorderlijke beslissingen.

26