Vaardig met vakinhoud - Dera, Gubbels,van der Loo & van Rijt

1.3 | Meertaligheid in het schoolvak Nederlands

Deel 1 Algemene ontwikkelingen

taalleerverhaal op verschillende manieren vertellen, bijvoorbeeld op papier, mon deling in de klas of in een filmpje. Deze activiteit maakt leerlingen bewust van hun eigen taalleerproces. Daarnaast levert het jou als docent waardevolle informatie op, bijvoorbeeld over de taalleerstrategieën die leerlingen gebruiken. Sociaal-cultureel perspectief Talenlandschap: Laat leerlingen het meertalige landschap op school of in hun buurt onderzoeken (zie coutinho.nl/vaardigmetvakinhoud voor een link naar een voor beeld). Welke talen komen zij tegen in de ruimte die ze onderzoeken, bijvoorbeeld op muren, posters of borden? Laat hen reflecteren op de functies waarvoor ver schillende talen worden ingezet, waarom je sommige talen wel tegenkomt maar andere niet, enzovoort. Deze activiteit maakt leerlingen bewust van de meertalig heid in hun omgeving, van de functies die verschillende talen in onze samenleving hebben en van (ongelijke) machtsverhoudingen tussen talen. Taalnormen en taalattitudes: Organiseer een debat of discussie aan de hand van prikkelende stellingen, zoals ‘Als je “de huis” zegt, ben je dom’, ‘Een dialect spreken is slecht voor je carrière’ of ‘Alle ouders zouden thuis alleen Nederlands moeten spreken met hun kinderen’. Zo’n activiteit stimuleert leerlingen hun (impliciete) op vattingen over verschillende talen en hun sprekers te expliciteren. Dat is nodig om vervolgens met hen kritisch te kunnen reflecteren op aanwezige vooroordelen en misconcepties rondom meertaligheid. Historisch perspectief Taalfamilies: Ontwerp een les(senserie) over de manier waarop verschillende talen aan elkaar verwant zijn (zie coutinho.nl/vaardigmetvakinhoud voor links naar en kele voorbeelden). Zo’n les(senserie) stimuleert het taalbewustzijn van leerlingen en helpt hen bijvoorbeeld te begrijpen waarom sommige talen (voor bepaalde leerlingen) makkelijker te leren zijn dan andere. Taalverandering en leenwoorden: Bespreek en/of onderzoek met leerlingen hoe ta len door de tijd heen en mede onder invloed van elkaar veranderen. Bediscussieer vervolgens hoe zij over taalverandering denken (zie coutinho.nl/vaardigmetvakin houd voor een link naar een voorbeeld). De invloed van andere talen op het (Stan daard)nederlands kan centraal staan, maar het is ook interessant om leerlingen juist leenwoorden in een andere taal of variëteit (bijvoorbeeld hun thuistaal, straat taal) te laten onderzoeken.

Het voorgaande kader geeft slechts een inkijkje in een breed scala aan meertalige activiteiten die je als docent Nederlands kunt inzetten. Wat ze gemeen hebben, is dat

37