Vaardig met vakinhoud - Dera, Gubbels,van der Loo & van Rijt

1 | Meertaligheid in de klas

Tip

Thema’s en activiteiten bij perspectieven Meesterschapsteam Nederlands

Systematisch perspectief Talenvergelijking: Wanneer je de meertalige repertoires van je leerlingen wilt aan spreken, is talenvergelijking een voor de hand liggende activiteit (zie coutinho.nl/ vaardigmetvakinhoud voor een link naar een voorbeeld). Laat leerlingen bijvoor beeld een vergelijkende analyse maken van een grammaticaal aspect dat je wilt uitleggen. Docent Tom uit de openingscasus zou zijn leerlingen het gebruik (of het ontbreken) van lidwoorden in verschillende talen kunnen laten onderzoeken. Uiteraard kun je leerlingen talen ook op andere dan grammaticale facetten laten vergelijken, zoals klanken/uitspraak, pragmatische aspecten (bijvoorbeeld ‘jij’ ver sus ‘u’), woordbetekenissen, spreekwoorden of schriftsystemen. Taalvergelijkende activiteiten dragen bij aan het taalbewustzijn van alle leerlingen. Inzicht in over eenkomsten en verschillen tussen het Nederlands en andere talen die zij al ken nen, ondersteunt bovendien het taalleerproces van anderstalige leerlingen. Meertalige literaire analyse: Ook wanneer je met leerlingen kenmerken van ge schreven werken analyseert, kan het interessant zijn om hierin een vergelijkend perspectief te nemen. Vergelijk bijvoorbeeld een literair werk uit een andere taal op geselecteerde aspecten met de Nederlandse vertaling. Of analyseer parallel twee originele werken – een in het Nederlands en een in een andere taal – uit bijvoorbeeld dezelfde periode of over hetzelfde thema. Meertalige leerlingen kun nen de rol van expert op zich nemen en hun klasgenoten en de docent (die de taal niet machtig zijn) toegang verlenen tot cultureel kapitaal waartoe zij anders geen toegang zouden hebben. Individueel perspectief Talenportret: Laat leerlingen een talenportret maken (zie coutinho.nl/vaardigmet vakinhoud voor een link naar een voorbeeld). Het doel is om te visualiseren welke talen (inclusief taalvariëteiten) leerlingen individueel gebruiken en kennen en wat deze talen voor hen betekenen. Het individuele talenportret kan vervolgens aan de klas gepresenteerd worden en tot een groepsgesprek over meertaligheid leiden. Op die manier krijgen leerlingen zicht op de rol die verschillende talen spelen in hun eigen leven en in dat van klasgenoten. Taalleerverhaal: Laat leerlingen hun eigen verhaal vertellen over hoe zij meer talig zijn geworden: ‘Wat kun je je nog herinneren over de manier waarop je je moedertaal/-talen hebt geleerd?’, ‘Hoe verschilde dat leerproces van talen leren op school?’, ‘Wat helpt je het meest bij het leren van een nieuwe taal?’, ‘(Hoe) gebruik je bij het leren de kennis die je al hebt van andere talen?’. Leerlingen kunnen hun

36