Vaardig met vakinhoud - Dera, Gubbels,van der Loo & van Rijt

1 | Meertaligheid in de klas

een samenhangend verhaal buiten het hier-en-nu nog moeilijk. Ook sommige vorm aspecten zijn nog volop in ontwikkeling. Zo maken Nederlandse vijfjarigen nog ge regeld fouten in het gebruik van onregelmatige werkwoorden en lidwoorden (zoge noemde ‘overgeneralisatie’). Onderzoek naar de taalontwikkeling van Nederlandstalige kinderen geeft ons belangrijke inzichten in de taalontwikkeling van leerlingen die het Nederlands als tweede taal leren. Bijvoorbeeld dat we deze leerlingen tijd moeten gunnen om het Nederlands onder de knie te krijgen. Minimaal vijf jaar hebben ze nodig voor het leren van het klank- en grammaticasysteem. Voor het leren van de lidwoorden is nog veel meer tijd nodig. Vaak wordt gesteld dat meertalige leerlingen een kleinere woordenschat heb ben in vergelijking met hun eentalige leeftijdgenoten. Over het algemeen klopt dat wanneer we alleen kijken naar de woorden die de leerling in één taal (bijvoorbeeld het Nederlands) kent, maar niet als je de woordenschat in de andere talen van een meertalige daarbij optelt. Bovendien zijn er ook onder eentalige Nederlandse leer lingen enorme individuele verschillen in woordenschatomvang, die te relateren zijn aan factoren als het opleidingsniveau van de ouders. Onderzoek vertelt ons ook dat we niet te snel over ‘taalachterstand’ moeten spre ken en dat we het taalontwikkelingsproces van meertalige leerlingen vanuit waar dering voor de inspanning moeten begeleiden. Sommige taalfouten (we noemen ze liever ‘ontwikkelingsfouten’) zijn bijvoorbeeld heel logisch te verklaren vanuit de verwervingsfase waarin leerders zich bevinden en de manier waarop zij het regel systeem aan het ontdekken zijn. Een leraar die weet hoe de Nederlandse taalont wikkeling zich ontvouwt, kan goed anticiperen op het leerproces van anderstalige leerlingen en hun de juiste ondersteuning bieden. Ook enig inzicht in het taalsys teem van andere (veelvoorkomende) thuistalen helpt daarbij. De webapp MoedINT2 is hiervoor een mooi hulpmiddel (zie www.moedint2.nl). Niet alleen voor docenten is het van belang om te begrijpen hoe (meertalige) taal verwerving verloopt. Een les over dit thema zou bijvoorbeeld ook de klasgenoten van Mira uit de openingscasus helpen haar lidwoordfouten in perspectief te plaatsen. 1.2.3 Het Nederlands als heilige graal? De reden dat het onderwijs ervoor kiest leerlingen onder te dompelen in een Ne derlands ‘taalbad’ en niet of nauwelijks aandacht besteedt aan (kennis van) andere talen, is het idee dat alleen het Nederlands een ‘toegangsticket’ biedt tot schoolsuc ces (Agirdag, 2020). Deze aanname blijkt echter ongegrond: ook taalvaardigheid in de eerste taal is een goede voorspeller van schoolprestaties van meertalige leerlingen (García-Vázquez et al., 1997). De eenzijdige focus op het Nederlands en de intentie

32