Praktische didactiek voor geïntegreerd zaakvakonderwijs_ De Bakker ea

2.2 • Opvattingen over vakintegratie door de jaren heen

sori-, dalton- en vrije scholen waren bijvoorbeeld vernieuwende scholen die voort kwamen uit verschillende stromingen binnen de Reformpedagogiek. Deze scholen werken niet allemaal vakgeïntegreerd, maar hebben wel gemeen dat er aandacht is voor de brede ontwikkeling van het kind en generieke vaardigheden. Bij het jena planonderwijs is wereldoriëntatie het ‘hart’ van het onderwijs en wordt vakgeïnte greerd gewerkt. In Nederland waren het vooral onderwijsvernieuwers als Jan Ligthart en Kees Boe ke die kritiek hadden op het bestaande onderwijs. Jan Ligthart (1859-1916) was leerkracht, schooldirecteur en onderwijsvernieuwer. Leren door te doen vond hij belangrijk; hij wilde leerlingen binnen bepaalde kaders laten spelen, onderzoeken en uitproberen. Dit was totaal anders dan het onderwijs op de meeste scholen in die tijd, waar leerlingen vooral moesten luisteren en kijken. De school was voor hem bovendien een gemeenschap waarin de leerkrachten niet boven de leerlingen ston den. Ligthart was van mening dat de zaakvakken bij voorkeur niet apart moesten worden gegeven maar in samenhang, en dat die moesten aansluiten bij het dagelijks leven van de kinderen (belevingswereld). Kees Boeke (1884-1966), pedagoog en onderwijshervormer, is bij veel mensen vooral bekend van Kindergemeenschap De Werkplaats, de school in Bilthoven die hij zelf oprichtte. Gelijkwaardigheid, samenwerking en betrokkenheid waren en zijn daar belangrijke waarden. Behalve voor het leren met het hoofd was er vanaf het begin ook veel aandacht voor hart en handen, voor de brede ontwikkeling van kin deren en voor generieke vaardigheden. Wilschut en Pijls (2018) beschrijven dat er in de jaren dertig van de vorige eeuw in Amerika in verschillende onderzoeken werd aangetoond dat er positieve effec ten waren van een geïntegreerd curriculum. Leerlingen op scholen met een geïnte greerd curriculum scoorden beter op toetsen en examens dan leerlingen die op de traditionele scholen zaten. De algemene conclusie die je kon trekken op basis van verschillende onderzoeken in Amerika was dat vakintegratie gunstig was voor cog nitieve en sociale ontwikkeling van leerlingen. Toch werd dit niet op grote schaal doorgevoerd. Dat werd mede veroorzaakt door de behoudende instelling van veel leerkrachten, die vonden dat het bestaande systeem goed functioneerde en dat er geen reden was om het te veranderen. Jerome Bruner, een Amerikaanse psycholoog, onderschreef deze opstelling van docenten. Bruner (1976) onderstreept het belang van de vakspecifieke structuur van de ver schillende disciplines en wijst op de rol van vakconcepten en vakdidactiek. In deze discussie ging het niet om wetenschappelijk bewijs van positieve of negatieve effec ten, maar om compleet van elkaar afwijkende visies op leren.

A Visies

27