Jongeren met psychische problemen op weg naar een opleiding - Lies Korevaar, Jacomijn Hofstra

1.3 • Belemmeringen bij het kiezen en verkrijgen van een opleiding

worden. Experts noemden een gebrek aan kennis over de rechten van mensen met psychische problemen. Dit gebrek aan kennis (van medewerkers op scholen of verstrekkers van studentenleningen) kan er vaak toe leiden dat jongeren met psychische problemen niet krijgen waar ze recht op hebben, ofwel in de vorm van financiële steun, ofwel wat betreft de duur van de aangeboden dienst:

Ze toonden geen begrip voor het feit dat mijn ziekte het moeilijk maakte de benodigde vooruitgang te boeken.

Ten slotte vormen financiële problemen nogal eens een belemmering bij het verkrijgen van een reguliere opleiding. Toekomstige studenten hebben vaak moeite met het beleid van uitkeringsinstanties, dat vaak per instantie of afde ling verschilt en dat men daardoor als onduidelijk ervaart. Angst voor terugval Een specifieke belemmering vanuit de sociale omgeving is de angst voor een te rugval. Ouders, maar ook hulpverleners zijn vaak bang dat het weer misgaat met de jongere als ze terugkeert naar school. Vaak is dit ook de omgeving waar de psychische problemen tot uiting zijn gekomen. Het gevolg kan zijn dat risico’s worden vermeden. Dit vermijden uit zich vaak in uitspraken van zowel hulpver leners als familie als: § ‘Daar is deze cliënt helemaal niet aan toe.’ § ‘Dat is bij haar al eerder geprobeerd; ze decompenseerde elke keer weer.’ § ‘Hij is eindelijk stabiel; voorlopig niks meer aan doen; straks is hij weer in crisis.’ § ‘Dat doel is veel te hoog gegrepen voor mijn zoon.’ Het vermijden kan ervoor zorgen dat de terugkeer naar school niet wordt ge start. In de praktijk dient er volgens ons een goede balans te zijn tussen het ver mijden van risico’s en het verantwoord nemen van risico’s. Wij zijn van mening dat crisissituaties in zichzelf nooit een goede reden zijn om af te zien van het stellen van een opleidingsdoel. Als we een jongere niet goed begrijpen en we ons louter richten op het potentiële gevaar, houdt dat een serieus risico in. Het risico is dat de focus komt te liggen en blijft liggen op de problemen. Het gevolg kan zijn dat wanneer zicht een crisis voordoet de professionals volop hiervoor aandacht hebben en dat men daarna passief is, met als gevaar dat men in feite afwacht wanneer de volgende crisis zich aandient. Het is daarom van belang om een crisis grondig met alle betrokkenen na te bespreken, ervan te leren en samen te zorgen voor een stabiele(re), minder crisisgevoelige levensstructuur. Niet alleen om een toekomstige crisis te voorkomen, maar ook (bij jongeren die geregeld in crisis verkeren) als een kans om een ontwikkelingsproces, in dit ge val een opleidingstraject, te starten. Wat dat betreft kunnen we leren van het Chinese teken voor crisis. Dat leert ons dat ‘crisis’ twee elementen omvat: gevaar én kans (zie figuur 1.1). In de da

25

Korevaar_jongeren-met-psychische-problemen_2e-import.indd 25

17/06/2024 15:38