John Bassant en Marianne Bassant-Hensen (red.) - Mensenwerk

4.2 Kenmerken van psychische aandoeningen

Wat leer je in dit hoofdstuk? Na bestudering van dit hoofdstuk weet je meer over: Ý Ý de belangrijkste kenmerken van (ernstige) psychische aandoeningen; Ý Ý het belang van het bestrijden van stigmatisering van mensen met psychiatrische aan- doeningen en de gevaren en maatschappelijke kosten van uitsluitingsprocessen; Ý Ý de belangrijkste kenmerken van de structuur, financiering en het werkveld van de ggz; Ý Ý de betekenis en belangrijkste kenmerken van rehabilitatie, herstel en herstelondersteu- nende zorg; Ý Ý voorbeelden van werksettingen, functies en specialisaties waarop je je als (toekomstig) sociaal werker kunt oriënteren; Ý Ý belangrijke aspecten van de bejegening van mensen met psychische aandoeningen. Waarover zet dit hoofdstuk je aan het denken? Na bestudering van dit hoofdstuk besef je: Ý Ý hoe je zelf omgaat met wat als normaal of abnormaal wordt gezien; Ý Ý wat je eigen geneigdheid – en die van jouw directe omgeving – is tot stigmatisering van mensen met psychiatrische aandoeningen; Ý Ý wat de gevolgen zijn van maatschappelijke uitsluitingsprocessen en hoe je daar een positieve wending aan kunt geven; Ý Ý wat de mogelijkheden zijn – misschien ook voor jou – om als sociaal werker in deze sector voor de betrokkenen ‘het verschil te maken’. Normaal of abnormaal? De Braziliaanse schrijver Joachim Machado de Assis koos een zeer getalenteerde psychi- ater als hoofdpersoon voor zijn novelle De psychiater (1984). Deze psychiater blinkt zo uit in het stellen van diagnoses dat alle inwoners van zijn stadje spoedig in de inrichting belanden. Wanneer hij zich uiteindelijk realiseert wat hij heeft aangericht, ontslaat hij alle ‘patiënten’ en neemt zichzelf op. Daarbij raak je direct aan een belangrijk dilemma. Waar ligt de grens tussen normaal en abnormaal? Tussen gezond, een beetje vreemd en pathologisch? Er kunnen in de sa- menleving allerlei ‘vreemde vogels’ rondlopen, maar dat maakt nog niet dat we daar het etiket ‘gestoord’ op kunnen plakken. Ieder mens is anders en we hebben allemaal zo onze eigenaardigheden. Die eigenaardigheden bepalen ons karakter en maken deel uit van onze persoonlijkheid. De een is eigenzinniger, actiever, angstiger, dominanter, dwang- matiger, somberder of onaangepaster dan de ander. Maar dat duidt meestal niet op een psychische stoornis. De grens tussen normaal en gestoord kan bovendien flinterdun zijn. De normen en waarden die in de samenleving als maatgevend en richtinggevend worden gezien, bepalen in hoge mate wat we als afwijkend beschouwen. Dat is geen 4.2 Kenmerken van psychische aandoeningen

83