John Bassant en Marianne Bassant-Hensen (red.) - Mensenwerk

7 Justitiabelen

7.5 Het strafrecht Wat gebeurt er als iemand wordt verdacht van een strafbaar feit? Jongeren en volwas- senen worden binnen het strafrecht als twee verschillende doelgroepen gezien en ook verschillend bejegend. In deze paragraaf gaan we kort in op wat het strafrecht inhoudt voor jeugdigen en wat het inhoudt voor volwassenen. Ook gaan we kort in op enkele aspecten van het werken met justitiabelen als doelgroep. 7.5.1 Jeugdigen en het strafrecht Sinds 1 januari 2015, bij de inwerkingtreding van de nieuwe Jeugdwet, zijn gemeenten verantwoordelijk voor de gehele jeugdzorg, zowel voor welzijn, zorg als dwang. Het jeugdstrafrecht heeft twee invalshoeken: straf en (her)opvoeding. Jeugdigen on- der de twaalf jaar – de zogenoemde ‘12-minners’ – kunnen niet strafrechtelijk worden vervolgd. Wel kan na onderzoek door de Raad voor de Kinderbescherming eventueel een maatregel worden opgelegd, bijvoorbeeld ondertoezichtstelling met begeleiding door een gezinsvoogd. Jongeren tussen twaalf en achttien jaar kunnen bij lichte delicten een waarschuwing krijgen of worden doorverwezen naar Halt (zie paragraaf 7.6) en bij achterliggende problematiek naar meer specialistische jeugdhulp . Bij zwaardere delicten kunnen maatregelen volgen binnen het jeugdstrafrecht, zoals begeleiding door de jeugd- reclassering of plaatsing in een justitiële jeugdinrichting (JJI) op besluit van de rechter. Met de inwerkingtreding van het adolescentenstrafrecht per 1 april 2014 kunnen in een aantal gevallen ook jeugdigen tussen18 tot 23 jaar nog volgens de regels van het jeugd- strafrecht worden veroordeeld. Soms wordt een jongere na een gewelds- of zedendelict veroordeeld tot behande- ling via de zogenoemde PIJ-maatregel, in de volksmond Jeugd-tbs genoemd. Dit gebeurt wanneer sprake is van een stoornis. Een deel van de jongeren heeft zeer ernstige opvoe- dings- en ontwikkelingsproblemen. De rechter kan hen dan in een instelling voor geslo- ten jeugdzorg (JeugdzorgPlus) laten plaatsen, voor specialistische hulp. Bij terugkeer naar de samenleving valt de jongere onder de gemeente van herkomst; bij de verplichte nazorg worden de Raad voor de Kinderbescherming en de jeugdreclas- sering betrokken. 7.5.2 Volwassenen en het strafrecht Bij volwassenen die een strafbaar feit hebben gepleegd komt na een eerste verhoor de officier van justitie in het geweer: deze bepaalt of de verdachte in voorlopige hechtenis wordt genomen, een boete, taakstraf of gedragsmaatregel (bijvoorbeeld een contact- verbod) krijgt opgelegd óf dat de zaak wordt geseponeerd. Als het tot een proces komt, volgt een rechterlijk vonnis: vrijspraak, ontslag van verdere rechtsvervolging, veroorde- ling tot een taakstraf of geldboete of een vrijheidsstraf, met eventueel een bijkomende straf zoals ontzegging van het rijbewijs.

156