John Bassant en Marianne Bassant-Hensen (red.) - Mensenwerk

7.2 Wat is criminaliteit?

mogelijk wordt de schade direct bepaald en op de dader verhaald. Het slachtoffer krijgt tijdig informatie en mag rekenen op een correcte bejegening. Binnen de begeleiding van gedetineerden is het gebruik van methoden die eviden- ce-based, oftewel ‘bewezen effectief’ zijn, in opmars. Ook wordt steeds meer van de ge- detineerde zelf een actieve inspanning gevraagd om tot een delictvrij leven te komen. In dit hoofdstuk maak je kennis met jongeren en volwassenen die een delict hebben gepleegd of balanceren op de grenzen van het strafrecht. Ook de verschillende taken van sociaal werkers komen aan bod, zowel in de ambulante begeleiding als binnen detentie. Paragraaf 7.2 gaat in op de vraag wat kan worden verstaan onder criminaliteit en jus- titiabelen, met een overzicht van actuele feiten en cijfers over criminaliteit. In paragraaf 7.3 staan we kort stil bij de diversiteit van de doelgroep. Paragraaf 7.4 werpt een blik vooruit op het veiligheidsbeleid van de overheid voor de komende jaren. In paragraaf 7.5 wordt ingegaan op de wet- en regelgeving rondom zowel jeugdigen als volwassenen die in aanraking komen met het strafrecht. Paragraaf 7.6 richt zich op de vraag waar de sociaal werker justitiabelen tegen kan komen, waarbij ook weer een onderscheid wordt gemaakt tussen het werken met jeugdigen en met volwassenen. Paragraaf 7.7 beschrijft de spanningsvelden in het werken met justitiabelen. Hier wordt gewezen op het feit dat je soms als sociaal werker het verschil kan maken. Paragraaf 7.8 besluit het hoofdstuk met de vraag of je jezelf dit werk ziet doen en welke richting je het meest aanspreekt. Wat leer je in dit hoofdstuk? Na bestudering van dit hoofdstuk weet je meer over: Ý Ý criminaliteit en justitiabelen; Ý Ý belangrijke invalshoeken bij onderzoek naar oorzaken en achtergronden van crimina- liteit; Ý Ý wat er gebeurt als iemand wordt opgepakt en veroordeeld; Ý Ý de rol van de sociaal werker in preventie, behandeling en begeleiding; Ý Ý spanningsvelden tussen straf en zorg en tussen dwang en vrijwilligheid. 7.2 Wat is criminaliteit? Wat is criminaliteit? De vraag is eenvoudig, het antwoord ingewikkeld. Of gedrag wel of niet als misdadig wordt gezien, is afhankelijk van de samenleving en de tijd waarin men leeft. Over huiselijk geweld bijvoorbeeld waren tot de jaren zeventig van de twintigste eeuw geen cijfers beschikbaar; tegenwoordig is hier ruime aandacht voor en kan een geweldpleger worden veroordeeld tot een straf. Criminaliteit heeft te maken met wat wel en niet toelaatbaar wordt geacht, met een verwijzing naar de waarden en normen in een samenleving. Wie de normovertreedt wordt

151