John Bassant en Marianne Bassant-Hensen (red.) - Mensenwerk

6 Dak- en thuislozen

Het valt me op dat Rinus na een kwartier nog niet heeft gevraagd wie ik ben en wat ik nu precies kom doen. Ik leg hem daarom nog eens uit dat er mensen zijn die zich zorgen om hem maken en dat ik kom kijken waar ik hem eventueel bij of mee kan helpen. Zoals ik vaak meemaak weet ook Rinus nauwelijks wat een sociaal werker voor hem kan bete- kenen. Ik leg hem uit dat ik het belangrijk vind om eerst de basis(behoeften) op orde te brengen. Ik geef hem een paar voorbeelden en vertel dat ik mensen help om in geval van afsluiting weer gas en elektriciteit aan te vragen. Ik kan helpen om uitkeringen en bijzondere bijstand aan te vragen, helpen schoonmaken en tegelijkertijd luisteren naar iemands verhaal. ‘Zozo, ben jij Superman? Die kan ik dacht ik wel gebruiken’, merkt hij wat voorzichtig glimlachend op. Ik voel oprechte blijheid dat ik toch nog even voor de deur ben blijven staan … 6.1 Inleiding In de periode voor kerst hoeven we de televisie maar aan te zetten en we krijgen een inkijkje in het leven van daklozen. Het publiek lijkt dan extra gevoelig voor het leven aan de rand van de samenleving, en er worden allerlei acties en evenementen georganiseerd. De rest van het jaar zie je de dakloze op straat lopen en graaien uit de vuilnisbakken, de daklozenkrant verkopen of zomaar bedelen. Voor veel mensen is een dak- of thuisloze een onverzorgde, stinkende, wat oudere man. Soms drinkend en brallend op straat, soms schreeuwend en tierend, soms slapend op een bankje in het park. Dat is echter maar een klein deel van de werkelijkheid. Veel dak- en thuislozen zijn niet als zodanig herkenbaar of leiden een min of meer verborgen bestaan. Het gaat om mannen en vrouwen, jong en oud, verslaafd en niet verslaafd, legaal en illegaal, soms ook om kinderen. Ze leven letterlijk in de marge van de samenleving en maken zo nu en dan gebruik van voorzieningen van de maatschappelijke opvang of wonen in opvanghuizen. Er zijn mensen die midden in de samenleving staan, maar plotseling veel meer pro- blemen te verwerken krijgen dan ze aankunnen. Problemen met rouwverwerking bij- voorbeeld, waardoor ze vluchten in drank of drugs, hun baan verliezen, financieel in de problemen komen en uiteindelijk zelfs hun huis kwijtraken. Zij worden opgevangen en krijgen begeleiding bij het weer op de rails krijgen van hun leven. Voor anderen lijkt participatie in de samenleving voorlopig onbereikbaar. Zij leiden meestal al langer een zwervend bestaan, hebben vaak psychiatrische problemen, zijn weinig zelfredzaam en verkeren in een sociaal isolement. Deze mensen verblijven langer in opvangvoorzieningen, tot er een plaats is in bijvoorbeeld een sociaal pension, waar zij permanent kunnen wonen.

128