John Bassant en Marianne Bassant-Hensen (red.) - Mensenwerk

5 Verslaafden

Opiaten zijn illegaal en dus duur, met alle financiële en sociale gevolgen van dien. Ver- slaafden hebben door verwaarlozing en ondervoeding bovendien een grote kans op in- fecties. Het (overigens steeds minder voorkomende) spuiten levert extra risico’s op van hepatitis- en hiv-besmetting. De meeste heroïneverslaafden zijn ook nog verslaafd aan een ander middel, zoals cocaïne, crack of alcohol. Cocaïne en amfetamine zijn stimulerende middelen. Een risico bij veel gebruik is uit- putting, huidproblemen (krabben), agressie en achterdocht. Het cocaïnepoeder is niet altijd zuiver. Bij daklozen is het cocaïnegebruik hoger. Crack is een gekookte vorm van cocaïne, het is riskanter en verslavender. Ook sommige medicijnen hebben een belangrijk verslavingsrisico, met name de slaappillen en kalmerende middelen, de zogeheten benzodiazepinen of benzo’s. Het af- kicken hiervan is lastig en niet zonder risico. Vergeleken met andere landen wordt er in Nederland veel xtc (ecstasy) gebruikt. Het middel is stimulerend en geeft een prettig knuffelig gevoel. Het is een belangrijke uitgaans- drugs ook bij festivals. Een dag na gebruik kun je een terugslag krijgen en somber worden, een enkele keer is dat blijvend. Als je xtc gebruikt moet je water drinken tegen oververhit- ting. Sommige gebruikers dronken te veel en overleden aan een watervergiftiging. GHB is een verdovend middel dat je een lekker gevoel geeft en seksuele gevoelens versterkt. Het is ook goedkoop, je kunt het zelf maken. Het middel is riskant omdat het lastig te doseren is en je snel een overdosis neemt. Het middel is zwaar verslavend, afkic- ken is gevaarlijk en moet onder medische begeleiding plaatsvinden. In de verslavingszorg is bekend dat blijvend stoppen lastig is. In het boek De parttime-junkie (2014) beschrijft de studente sociaal werk Renee Kelder op een realistische manier haar gevecht tegen een GHB-verslaving. Het aantal rokers daalt (nog ongeveer 25 procent van de bevolking). In 2014 zochten 449 mensen hulp bij de verslavingszorg voor het stoppen met roken. Hiervoor zijn ook onlineprogramma’s beschikbaar. In 2013 overleden er 19.594 mensen aan de directe ge- volgen van roken. Positieve en negatieve effecten Verslavende middelen hebben op de korte termijn positieve effecten, je gebruikt omdat je het leuk, lekker, inspirerend of relaxt vindt. Pas later ervaar je de nadelen, zoals een ka- ter, een off-day, vermoeidheid of somberheid. Op de langere termijn kunnen lichamelijke problemen, stoornissen in het gedrag, denken en voelen ontstaan en problemen met de omgeving. Bij een verslaving gebruik je een middel niet meer voor het prettige effect, maar om negatieve effecten tegen te gaan. Het genieten is veranderd in de noodzaak om te gebruiken. Welk effect een middel heeft hangt niet alleen af van de stof (dempend, stimule- rend of bewustzijnsverruimend) maar ook van de persoon en de situatie. Dit wordt ook wel de Zinbergdriehoek genoemd, genoemd naar Norman Zinberg (1986) die deze drie elementen onderscheidde. Als je je goed voelt, een prettig effect verwacht en in een

112