Handboek Doeltaaldidactiek - Sebastiaan Dönszelmann

1 | Instrumenteel doeltaalgebruik

pubers, als er tijdsdruk is omdat je nog even die ene oefening wilt afronden of wanneer je de aandacht van leerlingen dreigt te verliezen (of vergelijkbare situa ties), is het soms moeilijk om al je talige bewustzijn in te blijven zetten en je ei gen taalgebruik te monitoren. Bovendien denken veel docenten dat ze behoor lijk rustig en duidelijk spreken, maar valt dat in werkelijkheid vaak enigszins tegen, net zoals bij Esmeralda uit de begincasus van dit hoofdstuk. Er is dus veel oefening en zelfkennis nodig om rustig, duidelijk en gesegmenteerd te spreken (zie het kader ‘Langzaam, helder en gesegmenteerd leren spreken’ voor tips). En dan is er nog een beloning: in elk geval zal er meer begrip en in potentie ook meer noticing (een belangrijke basis voor leren) optreden. Bovendien ervaren veel docenten die oefenen met bovengenoemde ingrediënten dat hun bood schap kernachtiger en duidelijker wordt. Zo kost langzamer en gesegmenteerd spreken, in tegenstelling tot wat je zou verwachten, per saldo vaak geen extra tijd en scheelt het vooral zijwegen, ballast en onbegrip, en voorkom je angst voor de doeltaal. De energie die het letten op spreektempo veel ervaren docen ten aanvankelijk nog kost, maakt dan plaats voor verhoogd taalbewustzijn en aandacht voor een krachtige boodschap met herkenbare leerzame talige ele menten. En voor mensen die bang zijn dat hun interactie door dit alles minder natuurlijk zal klinken is er goed nieuws: dat klopt! Vanzelfsprekend klinkt het, zeker op lagere niveaus, iets minder natuurlijk. Maar dat is precies de bedoe ling. Denk daarbij aan je eigen behoefte wanneer je Turks of Noors zou leren. Of sta stil bij Esmeralda, de tenniswedstrijd en Herbie Hancock uit de inleiding van dit hoofdstuk: bij hen verliep alles heel natuurlijk en echt, maar je kon er nauwelijks Engels van leren, of van leren tennissen of piano spelen. Langzaam, helder en gesegmenteerd leren spreken Er zijn allerlei manieren om langzaam, helder en gesegmenteerd te leren spreken. Het begint allemaal bij bewustwording: erbij stilstaan hoe je spreekt terwijl je spreekt en je niet laten verleiden tot versnelling, gebrabbel en tie relantijnen. Vervolgens is het zaak daarvan een gewoonte te maken, zodat je er tijdens je lessen minder energie aan kwijt bent. Maar hoe pak je dat aan? Þ Verplicht vertragen. Begin eens met het voorlezen van een korte tekst van 100 of 200 woorden. Het mag een tekst zijn die je al kent. Lees de tekst eerst ‘normaal’ voor en neem jezelf op. Vervolgens lees je dezelfde tekst nogmaals voor, maar in anderhalf keer de spreektijd. Deed je er eerst twee minuten over, dan móét je er nu drie minuten over doen. Spreek de woorden langzamer uit en verwerk ruimte tussen de woorden: segmen teer. Gaat het niet in een keer goed, oefen dan door tot je helder en lang zaam spreekt, steeds met dezelfde tekst. Luister zowel je eerste opname

38