Doelgericht onderwijs ontwerpen - Bakx, Ros en Bolhuis

Inleiding De wereld om ons heen verandert snel. Ook het onderwijs is continu in beweging. Zo werken leerkrachten voortdurend aan de verbetering van de onderwijskwa liteit en denken ze na over wat leerlingen moeten weten om hen goed voor te bereiden op de huidige (en toekomstige) maatschappij. Niet alleen de onderwijs inhoud wijzigt, ook de groepen waaraan lesgegeven wordt veranderen en worden heterogener. Het is daardoor vaak niet mogelijk of gewenst om in je onderwijs de methode stap voor stap te volgen. Soms vraagt de actualiteit om aandacht in je onderwijs, vragen bepaalde leerlingen een andere aanpak of gebeuren er zaken die geen enkele methode had voorzien, zoals het online onderwijs vanwege het tijdelijke thuisonderwijs of een nieuwe groep (vluchteling)leerlingen die (tijdelijk) in je groep komen. De leerkracht neemt, in samenwerking met collega’s, steeds meer regie over het eigen onderwijs. Onderwijs bestaat uit activiteiten die nauwgezet voorbereid moeten worden, door de uitkomsten van de vorige les(sen) in ogenschouw te ne men, de klas voor ogen te hebben en de doelen die bereikt moeten worden als leidraad te nemen voor het ontwerp. Alleen dan ben je in staat om les te geven voor deze groep leerlingen in deze situatie. Hoe doe je dat? Waar begin je en hoe weet je of je het goed doet? In dit boek beschrijven we hoe je als leerkracht de leeractiviteiten zo vorm kunt geven dat de onderwijsopbrengsten in de brede zin van het woord zo groot mo gelijk zijn. We laten zien welke kennis over leren en lesgeven je daarbij kunt ge bruiken. Bij het lezen kun je zelf de aansluiting maken bij de onderwijsvisie van je (stage)school. Het boek is gericht op het basisonderwijs, waarbij we rekening hebben gehouden met verschillen tussen schoolconcepten. Dit betekent dat be paalde leeractiviteiten relatief gemakkelijk en andere veel lastiger te realiseren zul len zijn in jouw school. Dat is bijvoorbeeld afhankelijk van de mate van geperso naliseerd leren in een school. Zo zijn er op sommige scholen meer mogelijkheden voor individueel maatwerk dan op andere scholen. Ook de organisatievormen, zoals units, spelen een rol. Je kunt zelf nagaan welke ideeën het best aansluiten bij jou als leerkracht (in opleiding) op jouw school. Hoofdstuk 1 gaat over de leerkracht als ontwerper van onderwijs. We gaan in op de ontwikkelingen in de maatschappij en wat dat vergt van jou als lerende professional. Ook werpen we een voorzichtige blik op de toekomst. Vervolgens beschrijven we op welke manier je de regie over je onderwijs kunt nemen door zelf onderwijs(activiteiten) te gaan ontwerpen. De vijf stappen in de cyclus van doelgericht onderwijs ontwerpen staan beschreven in dit eerste hoofdstuk. In de vijf hoofdstukken die volgen, zijn de vijf ontwerpstappen concreet uitgewerkt. In hoofdstuk 2 bespreken we de eerste stap, het stellen van doelen. We be schrijven globaal wat doelen zijn, hoe je criteria voor doelen kunt vaststellen, hoe

11