Interprofessioneel samenwerken in zorg, welzijn en onderwijs - Yvonne van Zaalen, Stijn Deckers, Hans Schuman

1.3 • Participatie, kwaliteit van bestaan en gezondheid

van bestaan te vergroten (zie tabel 1.1). In dit model zie je de trends terug die we verder in dit boek bespreken: een holistisch mensbeeld, en de nadruk op het belang van functioneren, participeren en zelf regie kunnen en mogen voeren.

Tabel 1.1 Kwaliteit van bestaan, naar het quality-of-life-model van Schalock (Schuman, 2013)

Factor Indicatoren Onafhankelijkheid Persoonlijke ontwikkeling Persoonlijke vaardigheden, adaptief gedrag Zelfbepaling Keuzemogelijkheden, beslissingen en autonomie Sociale participatie Interpersoonlijke relaties Vriendschappen en sociale netwerken Sociale inclusie Betrokkenheid bij de lokale gemeenschap Rechten Betekenisvolle rollen kunnen vervullen, toegang tot voorzieningen, waardigheid en respect Welzijn Emotioneel Veiligheid en zekerheid, positieve ervaringen, succes beleven, zelfbewust zijn Lichamelijk Gezondheid, voeding en vrijetijdsbesteding Materieel Inkomen, bezit, betaald werk, status De Wereldgezondheidsorganisatie definieerde in 1948 gezondheid als ‘een toe stand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal welbevinden en niet slechts het ontbreken van ziekte of gebrek’ (Huber et al., 2016). Het ultieme levensdoel is volledig welbevinden. Dit doel lijkt echter onbereikbaar, zeker voor personen met een aangeboren beperking of een chronische ziekte. Bovendien kan deze definitie onbedoeld de medicalisering van de zorg stimuleren (Huber et al., 2012). Belang rijker nog volgens Huber is dat de definitie van de Wereldgezondheidsorganisatie voorbijgaat aan belangrijke thema’s als ‘veerkracht’. Haar onderzoeken laten zien dat cliënten juist veerkracht en het kunnen voeren van eigen regie ervaren als een essentieel aspect van hun gezondheid, dus van hun kwaliteit van bestaan. Veerkracht duidt op de mate waarin een persoon in staat is om op een positieve manier om te gaan met de fysieke, psychische, emotionele en sociale uitdagingen die het leven met zich meebrengt. Zo kan een onderbeenamputatie voor iemand die altijd heeft gesport reden zijn om aan parasport te gaan deelnemen, terwijl het voor een ander nauwelijks nog mogelijk lijkt om actief te zijn. In 2009 organiseerde ZonMw op initiatief van Huber de conferentie ‘Wat is ge zondheid?’ met 38 deskundigen uit verschillende landen. Zij stelden een nieuwe definitie van gezondheid voor, vanuit het holistische mensbeeld waar we het eer der over hadden. Deze relationele en dynamische omschrijving biedt een alter natief voor de statische definitie van de Wereldgezondheidsorganisatie, en past binnen het denken over kwaliteit van bestaan. Domein

27