Sociaal met taal - Nieuwboer & 't Rood

3 | Begeleiding

3.2

Perspectieven benutten Een participatieve benadering is empathisch leerlinggestuurd. Bij elk gesprek en elke uitwisseling vormen de verschillende gezichtspunten van de deelnemers het startpunt ( interne perspectieven ): hun kennis, ervaringen, motivaties, waarden en houdingen (hun mentale denkkader). Zo nodig voeg je hieraan stap voor stap kennis toe en daag je de deelnemers uit om hun gezichtspunten of meningen te heroverwegen ( externe perspectieven ). Door dit reflectieproces ontstaat be wustzijn over de rollen, rechten en verantwoordelijkheden van de lerenden: dit is het begin van empowerment. In andere woorden: niet de (doel)kennis is het startpunt (= instructief of eventueel interactief leren), maar het bestaande refe rentiekader van de lerenden (= participatief leren). Daarnaast is het belangrijk om niet te pushen: de deelnemers bepalen tempo en inhoud van wat zij willen vertellen en hoe. Je stelt geen suggestieve vragen en bent niet sturend, omdat dat de deelnemer minder assertief zou maken: het zou de kans om eigen woorden en expressie voor gedachten en meningen te vinden beperken. Je neemt alle antwoorden en uitdrukkingen van de deelnemers altijd serieus, ook al ben je het er zelf niet mee eens. Je bent verantwoordelijk voor een proces van bewustwording, ontwikkeling en educatie. De deelnemers hebben hun eigen waarheid en realiteit, die gewaardeerd worden zonder waardeoordeel. Zonder deze waardering zal de deelnemer stilvallen. Deelnemers mogen nooit het gevoel krijgen dat zij afgewezen worden en moeten altijd met vertrouwen en respect behandeld worden. Je bent daarom niet alleen taakgericht, maar ook relatiegericht (zie tabel 3.1)

Tabel 3.1 – Taak- en relatiegericht Gericht op de taak

Gericht op de relatie

Het gesprek starten Een instructie geven Informatie vragen Informatie geven

Actieve deelname aanmoedigen Ruimte voor inbreng creëren Vragen welke ervaringen iets oproept Vragen hoe men zich voelt Stillere deelnemers betrekken Conflicten in de groep adresseren

Vragen wat mensen denken

Toelichten

Samenvatten

Creativiteit stimuleren

Checken Verantwoordelijkheden verdelen Het vraagstuk helpen analyseren Zelfvertrouwen stimuleren Suggesties geven

Omgangsregels helpen stellen en handhaven Knelpunten herkennen en bespreekbaar maken

Het proces vormgeven

Activiteiten kiezen op basis van behoeften

Spanningen met humor oplossen

38