Sociaal met taal - Nieuwboer & 't Rood

1 | De methodologie

inprenting. Maar eigenlijk is het ook gewoon leuk voor iedereen. Het brengt the ma’s op een ander niveau dan wanneer er alleen gepraat wordt. Mochten oever loze of harde discussies ontstaan, dan is het vaak ook beter om naar een andere uitwisselingsvorm over te stappen, waardoor duidelijker wordt dat iedereen een eigen perspectief mag inbrengen. Het resultaat van participatief groepswerk is allereerst dat deelnemers zich gehoord en gezien voelen. Voor volwassenen is dat extra belangrijk. Zij worden serieus genomen, hun beleving en hun leefwereld doen ertoe. Afhankelijk van hun eerdere positie in het land van herkomst is dat soms voor het eerst! Dit is de basis voor emancipatie: vanuit deze erkenning ontwikkelen mensen zich. Het is voor deelnemers soms erg wennen om een mening te mogen hebben en die uit te spreken. Daarom zijn veiligheid en gelijkwaardigheid in de groep van het groot ste belang. Deze zijn er niet vanzelfsprekend. Daarom wordt met name in de eerste periode veel aandacht besteed aan het groepsproces en de omgangsregels. Twee dingen die kunnen misgaan bij leerprocessen zijn dat de deelnemers het gevoel hebben te leren wat ze al weten (het gaat te langzaam) of het niet kunnen bijbenen (het gaat te snel). Iedere docent of begeleider weet dat dit bijna onver mijdelijk is in een groep met diverse leerniveaus (die ook binnen de leerroutes van de inburgering voorkomen). Door voldoende aandacht te besteden aan het in kaart brengen van de beginsituatie ( mapping ) en het uitwisselen van ervarin gen (‘interne perspectieven’) wordt duidelijk welke kennis de groep al heeft. Het begrip ‘kennis’ moet hierbij ruim worden opgevat als een combinatie van feiten kennis en ervaringskennis. Dat is nuttig, want daardoor zal blijken dat in een groep wellicht andere vra gen leven dan gedacht, en ook dat inventieve oplossingen binnen de groep of in het netwerk rond de groepsleden gevonden kunnen worden. Groepsleden heb ben veel aan voorbeelden van andere deelnemers, in wie zij zich herkennen en die zij vertrouwen. Maar ook zal blijken aan welke informatie, zorg of hulp nog behoefte is. Je kunt daarop inspelen en deelnemers leiden naar vervolgtrajecten die goed bij hen passen, bijvoorbeeld op het gebied van opvoeding of gezond heidszorg. Je hebt dan ook een functie als ‘sociaal makelaar’.

Tabel 1.3 – Voorbeelden van drie onderwijsbenaderingen Instructief Interactief

Participatief

Uitleggen Bijvoorbeeld: de docent legt uit hoe de gezond heidszorg in Nederland werkt

Samen oefenen met situaties

Bespreken welke kansen en knelpunten een situatie oplevert Bijvoorbeeld: een deelnemer vertelt dat zij een bezoek aan de huisarts uitstelt, wat leidt tot een uitwisseling over ervaren be lemmeringen in de toegang tot gezondheidszorg

Bijvoorbeeld: de deelnemers leren om bij de huisarts aan te geven welke lichamelij ke klachten zij hebben en kunnen lichaamsdelen en klachten benoemen

30