Sociaal met taal - Nieuwboer & 't Rood
1.6 | De principes van participatief groepswerk
Meestal vormt men groepen die zijn gescheiden op basis van sekse, omdat in veel culturen mannen- en vrouwenrollen significant verschillen. Aldus kunnen de deelnemers op veilige wijze de onderscheiden rollen innemen. Veiligheid bin nen de groep is cruciaal, omdat men ook aan bewustwording omtrent die rollen werkt: vanuit die bewustwording vindt emancipatie plaats. In Nederland zijn dergelijke groepen bekend onder namen als de Nederland se Vereniging van Huisvrouwen (nu: NVVH-Vrouwennetwerk) en VOS-cursus sen (Vrouwen Oriënteren zich op de Samenleving, later ook Vrouwen Onder zoeken hun Situatie genoemd). De volkshogescholen (later opgegaan in de roc’s) speelden hierin een belangrijke rol. ‘Als vrouwen met elkaar gaan praten in een veilige omgeving, dan gebeuren er bijzondere dingen. Dan gaat het ook over de dingen waar “normaal” over gezwegen wordt. De machtsverschillen, het machts misbruik, geweldservaringen, seksueel geweld’, zei Krijnie Verlaan, VOS-ontwik kelaar van het eerste uur. Er bestaan ook hedendaagse varianten, die op de web site bij dit boek onder de aandacht worden gebracht. Het binnen freiriaans kader noodzakelijke bewustwordingsproces wordt gesti muleerd door groepsgesprekken en spelvormen. Taalverwerving volgt de thema’s die aan de orde komen, vertrekkend vanuit de moedertaal van de deelnemers. Dan blijken deelnemers extra gemotiveerd om te leren, want het gaat nu immers om zaken die henzelf aangaan, om hun eigen perspectief. Bovendien zorgt deze aanpak ervoor dat eventuele negatieve eerdere ervaringen met scholing worden omgebogen naar succeservaringen. Vergelijkende evaluaties van dit soort participatieve initiatieven tonen aan dat het leerproces bijzonder effectief is. Een vergelijking tussen een interactie ve taalverwervingsmethode en een participatieve – op empowerment gerichte – aanpak in Ethiopië toont bijvoorbeeld dat ‘vanwege de empathische aanpak die uitgaat van de belevingswereld van de lerenden, de drop-outcijfers lager zijn en dat de motivatie, het zelfvertrouwen, de communicatie- en handelingsvaar digheden hoger liggen bij een participatieve benadering, terwijl de taalverwer ving vergelijkbaar is’. En: ‘de deelnemers zijn sterk gemotiveerd om te werken aan werk, waarbij het vooral noodzakelijk blijkt om vanuit de moedertaal eerst hun behoeften goed in kaart te brengen om van daaruit verder te gaan.’ (Tsegaye Legesse & Van ’t Rood). De principes van participatief groepswerk Participatief groepswerk begint bij kennis van de groep. Wat de groep denkt, weet en ervaart (eventueel rond een specifiek thema), wordt uitgewisseld. Dat hoeft niet altijd door middel van een gesprek. Het kan ook, of juist, met ande re vormen van expressie. Denk aan dans, toneel, muziek, tekenen en verhalen vertellen. Gebruik van zulke creatieve expressie is met name aan te bevelen in de Z-route. Van analfabeten en laaggeletterden is bekend dat zij vaak zeer goed zijn in memoriseren en sociaal-constructief leren door middel van imitatie en
1.6
29
Made with FlippingBook flipbook maker