Sociaal met taal - Nieuwboer & 't Rood

1 | De methodologie

Nederlandse enclaves in de Verenigde Staten, waar alles na twee eeuwen lijkt op een klassiek ‘Holland’ dat we zelfs in Nederland niet meer kennen. Inburgering gebeurt dan ook niet in een sociaal vacuüm. Een wet kan nieuwkomers verplichten om respect te tonen voor Nederlandse waarden en normen. Een toets kan ervoor zorgen dat zij kennis tot zich ne men. Maar iedereen die inburgeringsactiviteiten begeleidt, zal merken dat het overdragen van informatie niet per se zorgt dat deelnemers die informatie ook echt internaliseren. Informatie kan botsen met eigen overtuigingen of gewoon tes, waardoor het inburgeringsproces kan uitmonden in schijnbare aanpassing. Om echte impact te hebben, zou inburgering een dialectisch proces moeten zijn: heen en weer overwegen wat eigen waarden zijn, wat nieuw of anders is en hoe de nieuwkomer zich daartoe op een goede manier kan verhouden, binnen de kaders van de wet en in de vrijheid van zijn denken. De participatieve groepsmethodiek die in dit boek praktisch wordt beschreven, voert terug op constructivistische methodes uit de jaren zestig van de vorige eeuw. De onderliggende veronderstelling is dat elke samenleving gebaseerd is op geconstrueerde waarheden, die ‘vloeibaar’ zijn: ze staan niet vast en zijn niet voor iedereen hetzelfde. Heeft Nederland een individualistische prestatiecul tuur? Mogelijk is individueel geluk heel belangrijk, maar dat hoeft geen tegen stelling te vormen met het hechten aan gemeenschapszin. Hoe is dat in balans? Waar burgers dergelijke afwegingen kunnen maken, zijn zij meer in evenwicht en zijn zij actief-kritische leden van de samenleving. Dat is een opdracht voor álle inwoners, zeker niet alleen voor nieuwkomers. Inburgeren doen we samen. De samenleving is niet als pakket overdraagbaar, maar continu in verandering. Het doel van inburgering: participatie Het doel van inburgering is participatie, zo blijkt uit de Wet inburgering 2021. Participatie is een veelzijdig concept. Denk hierbij bijvoorbeeld aan actief zijn in de buurt, dagelijkse taken kunnen uitvoeren, werken als het kan, aanspraak kunnen doen op je rechten, kunnen omgaan met andersdenkenden, waarden en normen leren kennen (en je hiertoe verhouden), kinderen opvoeden en meetel len: zien en gezien worden. Meedoen betreft het hele leven. In de onderzoeksliteratuur wordt dan ook gesproken van verblijfsrechtelijke, economische, politieke, culturele en psycho logische participatie (Goodman, 2015; zie tabel 1.2). Deze komen niet allemaal aan bod in de verplichte inburgeringsonderdelen, waarschijnlijk omdat bepaalde aspecten van politieke, culturele en vooral psychologische participatie als moei lijk toetsbaar worden gezien. De methodiek in dit boek vindt haar oorsprong in de periode 2001-2018. De werkwijze is ontwikkeld samen met niet-westerse vrouwen met een migratieach-

1.2

24