Strategisch ontwerpen - Herman Blom & Bas van Lanen

1.2 • Ontwerpen als basisbehoefte

De drie basisbehoeften worden bij scheppende activiteiten (waarbij je zelf iets ontwerpt) op een andere manier aangesproken dan wanneer je gebruikmaakt van iets wat reeds ontworpen is. Denk aan het inrichten van je woonkamer. Je bezit veel boeken en wilt deze op een mooie en overzichtelijke manier opbergen. Daarom heb je je voorgenomen zelf een kast te ontwerpen. Je denkt na over de eisen, voert overleg met je partner en komt tot een schets. Dan bouw je eigen handig een houten boekenkast, die een prominente plek krijgt in de woonkamer. In plaats van zelf een boekenkast te ontwerpen en maken, had je er ook voor kunnen kiezen een bestaande kast te kopen. Toch zal de eigen creatie – mits deze succesvol is uitgevoerd – menigeen meer voldoening geven. Het is je immers eigenhandig gelukt om te komen tot een oplossing voor het ervaren probleem. Je hebt direct ervaren hoe je zelf je (leef)omgeving kunt verbeteren en hebt je kennis en vaardigheden onderhouden en/of verder uitgebreid (competentie). De kast heb je zo kunnen uitwerken dat deze precies past bij jullie wensen, zonder dat je belemmerd wordt in je keuzes (autonomie). Daarnaast krijg je wellicht extra waardering en erkenning van anderen, omdat je de kast zelf gemaakt hebt (verbondenheid). Verwerking Sta stil bij de volgende activiteiten en relateer ze aan het vervullen van de drie basisbehoeften: • gasten een zelfgemaakte groentesoep serveren versus gasten een groentesoep uit blik serveren; • zelf een reisplan maken voor een bezoek aan Zuid-Amerika versus een georga niseerde reis boeken naar Zuid-Amerika; • zelf je eigen kleding maken en dragen versus kleding dragen die je koopt in kledingzaken. De verwerkingsopdracht doet je wellicht beseffen dat het zelf creëren niet altijd leidt tot meer voldoening. Vaak is het beter omniet zelf te ontwerpen, maar gebruik te maken van het werk en de ideeën van anderen. Enerzijds heeft dit te maken met het ontbreken van tijd en geld, anderzijds spelen ook hier de basisbehoeften een rol. Denk bijvoorbeeld aan ontwerptaken waarvoor je je onvoldoende competent voelt of aan taken die leiden tot een resultaat dat mogelijk negatieve reacties op roept bij anderen. In die gevallen worden je basisbehoeften waarschijnlijk beter vervuld door gebruik te maken van dat wat reeds door anderen ontwikkeld is. Ontwerpprocessen kunnen bijdragen aan menselijk welbevinden. Een ontwer per zal zich echter moeten realiseren dat hij deel uitmaakt van een sociaal sys teem. Behalve hijzelf hebben ook andere direct en indirect betrokkenen de drie

31