Cyrilla van der Donk en Bas van Lanen - Praktijkonderzoek in de school

1.1 Een positiebepaling van praktijkonderzoek

de onderwijspraktijk, en dat er een sterke koppeling is tussen de onderzoeks resultaten en de specifieke context van de onderwijspraktijk die onderzocht wordt. De onderzoeksresultaten zullen hierdoor meestal niet een-op-een toe pasbaar zijn in andere onderwijssituaties. Daar komt nog bij dat ook de onder zoeker zelf bij praktijkonderzoek geen buitenstaander is die van een afstand naar de praktijk kijkt zonder deze te beïnvloeden. Iedereen die deel uitmaakt van de praktijk, heeft namelijk actief invloed op deze praktijk en de manier waarop die wordt ervaren. Het onderzoek kan in meer of mindere mate gericht zijn op het versterken van eigen ambities en kwaliteiten (empowerment) van belanghebbenden,waarbij jehet praktijkprobleemvooral probeert tebegrijpen vanuit het perspectief van de belanghebbenden zelf. Je probeert de belangheb benden bovendien actief te betrekken bij het onderzoek: het onderzoeksproces kan zo bijdragen aan het verkrijgen van regie over de eigen situatie. Een definitie van praktijkonderzoek Voor onderzoek dat zich richt op het beter leren begrijpen en/of verbeteren van de eigen praktijk zijn internationaal verschillende namen in omloop, zoals actieonderzoek ( action research ), praktijkgericht onderzoek , praktijkonderzoek ( prac titioner research of Praxisforschung ) en ontwerponderzoek . Er worden voor deze typeringen van onderzoek veel verschillende definities gehanteerd die elkaar deels overlappen. Praktijkonderzoek in de school is onderzoek dat wordt uitgevoerd door leraren en leraren in opleiding, waarbij op systematische wijze in interactie met de omgeving antwoorden verkregen worden op vragen die ontstaan in de eigen onderwijspraktijk en gericht zijn op verbetering van deze praktijk. In dit boek besteden we aandacht aan twee vormen van praktijkonderzoek. De eerste vorm betreft praktijkonderzoek waarbij je indirect werkt aan verbete ring van je eigen beroepspraktijk door je grondig te verdiepen in een praktijk probleem. In dat geval spreken we van een kennisgericht praktijkonderzoek . De tweede vorm betreft praktijkonderzoek waarbij je direct werkt aan verbetering van je eigen beroepspraktijk door je te verdiepen in zowel het praktijkprobleem als de oplossing ervan, om op basis daarvan een ontwerp te maken en dit doel gericht te testen en in te voeren. We spreken dan van een ontwerponderzoek . Van der Auweraert en Hommersum (2018) verwoorden dit onderscheid in focus van onderzoek in de praktijk als onderzoek gericht op begrijpen en onderzoek gericht op ingrijpen. Wij hanteren de volgende definitie:

1.1.4

31