Professionalisering van sociaal werk - Van Pelt

2 | Wat is sociaal werk in de huidige tijd?

ber zelf, zich vaak niet eens bewust zijn. De woorden van de machthebber leggen echter, ongeacht de inhoud, meer gewicht in de schaal omdat hem automatisch op grond van zijn positie gezag wordt toegekend dat hij niet eerst hoeft te verdienen. Die onzichtbaarheid maakt het ook heel lastig om deze ongelijke machtsverhou ding te bestrijden. De ervaring met dit gezinsgesprek heeft mij dus op het spoor van het maatschap pelijk werk gezet en dat spoor heb ik nooit verlaten. Dit beroep sprak mij aan en dat doet het nog steeds. Het maatschappelijk werk is een beroep dat werk maakt van mensenrechten. Soms expliciet, vaak ook impliciet. Het helpt mensen vrijer te worden en hun zeggenschap te versterken. Zeggenschap als belangrijk onderdeel van emancipatie en mensenrechten. (Schilder, 2019). Sociaal werk wordt ook wel als een mensenrechtenpraktijk (Nachtergaele et al., 2017) of als een sociale rechtvaardigheidspraktijk (Hubeau, 2018) gedefinieerd. Waarden als opkomen voor het zwakste belang, inclusie en ruimte maken voor verschillende stemmen, vormen belangrijke pijlers van werk dat op uiteen lopende manieren en op verschillende niveaus dagelijks verricht wordt om zulke abstract klinkende waarden te realiseren (Spierts, 2019). Een vraag die zich daar bij opdringt, is of sociaal werk een beroep is of toch vooral als een praktijk gedefinieerd moet worden. De vraag of sociaal werk een beroep is of bijvoorbeeld een verzameling van methodieken die iedereen kan gebruiken, een praktijk, wordt in de globale defi nitie getrancheerd in een dubbele omschrijving: sociaal werk is zowel een op de praktijk gebaseerde professie als een academische discipline. Het verbindende element bij deze indeling is de praktijk. Een praktijk die zeer verscheiden is en die zich kan situeren op het vlak van individuele hulpverlening, groepswerk, jeugdwerk, personeelswerk, sociaal-cultureel werk, maatschappelijke dienst verlening en samenlevingsopbouw, maar ook onderzoek. Centraal staat daarbij de verhouding individu-samenleving: wat wordt binnen een bepaalde context gedefinieerd als sociaal probleem en hoe verhouden individuele ontplooiing en maatschappelijke verwachtingen zich tot elkaar? Zo geformuleerd is sociaal werk geen exclusieve zaak van mensen met een diploma sociaal werk. Een diversiteit aan professionals kan erbij betrokken zijn: praktijkwerkers zoals jeugdwerkers, hulpverleners, straathoekwerkers, bemidde-

2.3 Sociaal werk als professie én praktijk

28