Donk - Praktijkonderzoek in zorg en welzijn

1 Een inleiding op praktijkonderzoek

bijvoorbeeld meerdere cliënten(groepen) te volgen of op verschillende tijd stippen onderzoek te doen, en door als onderzoeker alles wat er in de beroeps praktijk gebeurt zo objectief mogelijk te beschouwen. De constructivistische of interpretatieve onderzoeksbenadering Volgens de constructivistische (Guba & Lincoln, 1989) of interpretatieve on derzoeksbenadering kunnen er meerdere interpretaties van de werkelijkheid naast elkaar bestaan. Zo kan de ene cliënt een ziekenhuis zien als een vei lige en prettige omgeving om te verblijven, terwijl een andere cliënt datzelf de ziekenhuis kan beschouwen als een plek waar hij liever nooit meer komt. Interpretaties worden gekleurd door persoonlijkheden en ervaringen. Kennis (lees ook: de interpretatie van de werkelijkheid) wordt door ieder mens op een eigen wijze geconstrueerd en ontstaat in de interactie tussen deze mensen en de sociale omgeving. Je kunt je voorstellen dat het advies om uitvoering te geven aan het stimuleren en ondersteunen van het functioneren, de veer kracht en eigen regie van burgers (Zorginstituut Nederland, 2015) in bijvoor beeld een gezondheidscentrum in een probleemwijk anders geïnterpreteerd wordt dan in een villawijk. Mensen zorgen ervoor dat kennis voortdurend verandert. Je zoekt dus niet zozeer naar algemene wetmatigheden, maar naar interpretaties van gebeurtenissen die zich in een specifieke beroepssituatie voordoen. Elke situatie is anders en levert andere interpretaties op. De onder zoeksresultaten van de ene beroepspraktijk kun je daaromniet zomaar verta len naar een andere beroepspraktijk. De kritisch-emancipatorische onderzoeksbenadering Deze benadering is gebaseerd op de opvatting dat kennis niet waardevrij is en dat deze bepaald wordt door de mensen met de macht (Freire, 1970). Volgens deze benadering moet onderzoek bijdragen aan processen die emancipatie van bepaalde groepen bevorderen en mensen in staat stellen hun eigen om geving te veranderen. In dit kader wordt veel gesproken over empowerment: “het versterken en verbinden van personen, organisaties en groepen in de sa menleving” (Van Regenmortel, 2009, p. 23). Het gaat met name omhet verster ken van de capaciteiten van maatschappelijk kwetsbare personen en groepen en inclusie van mensen die sociaal dreigen uit te vallen. Dit zijn meestal per sonen of groepen in een minderhedenpositie of afhankelijkheidssituatie. Er wordt veel waarde gehecht aan de ervaringskennis en -deskundigheid van de belanghebbenden zelf (Van Regenmortel, 2009). In deze benadering staat de dialoog centraal, is er veel aandacht voor het perspectief van de belangheb benden zelf en worden bestaande structuren ter discussie gesteld. De onderzoeksbenadering bij praktijkonderzoek In dit boek gaan we ervan uit dat er meerdere interpretaties van de werkelijk heid bestaan, dat deze interpretaties zowel worden beschreven aan de hand

26