Ten Broeke-Praktijkboek Geïntegreerde Cognitieve Gedragstherapie

1 Geïntegreerde Cognitieve Gedragstherapie. Uitgangspunten en contouren

(responsrepresentaties) en kennis met betrekking tot doodgaan of uitgelachen worden (betekenisrepresentaties). Conform de visie van Lang zal een bonkend hart eerder en sterker een paniekaanval oproepen dan – bijvoorbeeld – denken aan op de grond lig gen in het gangpad van de supermarkt. Bij exposurebehandelingen kan dan ook goed worden gebruikgemaakt van Langs theorie. De patiënt moet zich daarbij daadwerkelijk in gevreesde situaties (CS’en) be geven om te kunnen ervaren dat de gevreesde voorspelde gebeurtenissen (US/UR) in werkelijkheid al dan niet optreden (zie ook Craske et al., 2014). Met de patiënt wordt, na exposure, besproken of hij werkelijk op de grond heeft gelegen ten overstaan van apathische omstanders, is weggekropen of is doodgegaan dan wel uitgelachen (de sti mulusaspecten van de gevreesde gebeurtenis, oftewel de US/UR-representatie). Is dat allemaal niet het geval geweest, dan is de voorspelling die de patiënt met de CS associ eert kennelijk niet uitgekomen. Door dit bij herhaling te ervaren zou de CR moeten af nemen. In het Handboek worden vele andere voorbeelden gegeven van hoe de theorie van Lang een rol kan spelen bij het begrijpen en uitvoeren van diverse typische CGt-in terventies (Korrelboom & Ten Broeke, 2014). Binnen het GCGt-model is dan ook een specifieke versie van Langs emotiemodel geïntegreerd met het leermodel. Zo wordt de cognitieve representatie van zowel de US/UR in het klassieke schema (zie figuur 1.4) als van de Sr in het operante schema (zie figuur 1.5) nader ingevuld aan de hand van de visie van Lang. Cognitieve representaties worden in de desbetreffende figuren (evenals eerder het geval was in figuur 1.1, 1.2a, 1.2b en 1.3) weergegeven met een ovaal, om het hypothetische karakter ervan te benadrukken in vergelijking met concreet navraagba re of waarneembare stimuli (CS of Sd) of responsen (CR of R).

representatieniveau

stimulus

CS

US/UR-representatie

respons

betekenis

CR

Figuur 1.4 BA met Langs representatieniveaus van de US/UR: stimulusrepresentaties, responsrepresentaties en betekenisrepresentaties

32