Heijst - Arts-Based Research voor het sociale domein

HOOFDSTUK 1 — Werken met kunst en creativiteit in praktijkgericht onderzoek

Om het metaforisch te zeggen: door voor Arts-Based Research te kiezen, kies je er als onderzoeker voor om door een ander venster naar een bepaald verschijnsel te kijken, waardoor je ook andere ‘kennis’ opdoet. Barone en Eisner (2012, p. 1), bekende auteurs op het gebied van Arts-Based Research, formuleren dat als volgt: ‘Arts-Based Research is an effort to extend beyond the limiting con straints of discursive communication in order to express meanings that otherwise would be ineffable.’ 1.2 Het inzetten van kunst In de inleiding op dit hoofdstuk hebben we uitgelegd dat Arts-Based Research zich richt op een specifieke vorm van kennis, die zich niet alleen richt op feiten, maar vooral ook betekenisgeving. Deze betekenis kan weliswaar in discursieve taal zichtbaar worden, maar juist geuit worden in de niet-discursieve taal van de kunsten. Daarom is de inzet van de kunsten in onderzoek een logische keuze. In deze paragraaf gaan we nog wat dieper in op de meerwaarde van kunst in onderzoek, waarbij we enkele belangrijke kenmerken van Arts-Based Research benoemen. 1.2.1 Kunst als taal Onderzoekers, zo werd in de vorige paragraaf al duidelijk, maken vaak gebruik van discursieve taal in hun onderzoek. Ze gebruiken woorden en concepten om de wereld om hen heen te beschrijven en te duiden, kennen vaste definities toe aan die woorden en concepten, en doen dat bij voorkeur in een taal die zo neutraal mogelijk is. Dat wil zeggen dat de taal zo min mogelijk opvattingen of emoties van de onderzoeker weergeeft. De vraag is echter of alle verschijnselen in de sociale werkelijkheid in zo’n discursieve taal beschreven kunnen worden. Veel verschijnselen die professionals in bijvoorbeeld welzijn, zorg, opvoeding of onderwijs onderzoeken, vinden niet alleen buiten mensen plaats, maar mensen maken er juist actief deel van uit. Het voorbeeld dat we in de inleiding gaven, maakt dat duidelijk. Armoede is een reëel bestaand verschijnsel, dat tegelijkertijd ook iets is wat mensen ondergaan, wat ze ervaren en wat ze emotioneert, waar ze betekenis aan toekennen, en wat ze waarderen en creativiteit in prak tijkgericht onderzoek

16