Heijst - Arts-Based Research voor het sociale domein

1.2 — Het inzetten van kunst en creativiteit in praktijkgericht onderzoek

(bijvoorbeeld als vorm van onrechtvaardigheid). Deze aspecten van een verschijnsel als armoede laten zich niet per se goed in discursieve taal uitdrukken. Eisner (2008) geeft de menselijke ervaring met ‘water’ als voorbeeld. We kunnen water in discursieve taal beschrijven. Afhankelijk van hun achtergrond gebruiken mensen een verschillende discursieve taal. Natuurkundigen doen dat door over H 2 O te schrijven en daarin de kernelementen van water (twee atomen waterstof en een atoom zuurstof) te benoemen. Biologen zouden op basis van hun onderzoek kunnen uitleggen dat water cruciaal is voor het functioneren van het menselijk organisme, dat ons lichaam voor 50 procent (vrouwen) tot 65 procent (mannen) uit water bestaat. Dit leert ons veel over wat water precies is, en welke functie het kan hebben voor mensen. Maar doen dergelijke beschrijvingen recht aan de menselijke ervaringen met water? Neem dit gedicht van Vasalis: Luchtspiegeling Midden in deze woestenij van zon, stenen en droog gewas

zie ik opeens mijn eigen land – onaangetast door deze brand: bleek water, mist over een wei. zie ik hoe koel en zacht dat was. IJl als de dunne, dode maan, die overdag is blijven staan, maar meer dan herinneringen, begeerlijker dan enig ding zie ik verre water blinken trachten mijn ogen het te drinken.

Bron: M. Vasalis (1940). Parken en woestijnen . Amsterdam: Van Oorschot

Toen wij dit gedicht herlazen, drong het besef door dat H 2 O een adequate definitie van water geeft, maar dat die omschrijving niets zegt over de manier waarop water voor mensen van betekenis kan zijn. Dat maakt de omschrijving van water als H 2 O niet minder waar, evenmin als de biologische constatering dat het menselijk lichaam water nodig heeft om te leven. Het gedicht laat ons echter wel beter voelen en beseffen wat het bijvoorbeeld betekent om met een gebrek aan water te moeten leven. Dit roept de vraag op of de discursieve taal van de wetenschap voldoende houvast geeft om kennis op te doen over de wereld, een vraag die ook de gemoederen van veel filosofen heeft beziggehouden. Sommigen stellen dat de discursieve taal tekortschiet om de manier waarop wij de wereld om ons heen ervaren te beschrijven. Dit heeft onder

17