Heijst - Arts-Based Research voor het sociale domein

inleiding

manieren van werken, waarbij ook de onderzoeksmatige ontwikkeling en onderbouwing van belang zijn. Anderzijds kan het worden ingezet bij het leren en begeleiden van onderzoek doen, het onderzoeksonderwijs in engere zin, waarbij ook behoefte is aan concrete praktijkvoorbeelden hoe zo’n Arts-Based Research-project aan te pakken. De focus van deze uitgave ligt op de fase van onderzoeksonderwijs in ruime zin – kunst zinnige en creatieve manieren van werken en onderzoek begeleiden/doen – ná het aanleren van de bredere basiskennis, vaardigheden en houding op die gebieden, zoals dat veelal in de bachelor-propedeuse en eventueel het tweede jaar aan de orde komt (of moet komen). Het boek is dus vooral geschikt voor het tweede, derde en vierde jaar van bacheloropleidingen en voor het hbo-masteronderwijs. Verschillende manieren van denken en doen In dit boek worden zes projecten op het gebied van Arts-Based Research als vorm van praktijkgericht onderzoek beschreven. Anders dan in academisch onderzoek, dat vaak primair gericht is op kennis, staat in alle hoofdstukken de beroepspraktijk steeds centraal als doel van onderzoek. Dat betekent dat de reguliere onderzoekscyclus niet altijd herkenbaar is in de zes projecten in dit boek. Soms was het doel van een project vooral om praktijkverbetering te bewerkstelligen en is onderzoekend vermogen ingezet om een concrete bijdrage te leveren aan de beroepspraktijk (Andriessen et al., 2014). Waar dat aan de orde is, wordt het in de betreffende hoofdstukken genoemd. In de diverse hoofdstukken komen ook verschillende manieren van denken en doen bij het werken met Arts-Based Research naar voren. Dat heeft wat ons betreft de voorkeur, omdat er niet één beste werkwijze bestaat die overal en altijd geldt. Iedere situatie opnieuw moet bepaald worden welke aanpak het meest passend is; vraag en doel in de specifieke praktijkcontext zijn daarbij leidend. Het kiezen van de aanpak gebeurt in het samenspel tussen onderzoeker en betrokkenen, met meer of mindere mate van betrokkenheid van laatstgenoemden. Ook moet geval per geval bepaald worden of, en zo ja welke kunstvormen in welke fase van het onderzoeksproces worden ingezet. Bij de zes projecten in dit boek worden al dit soort overwegingen en gemaakte keuzes voor het voetlicht gebracht. Bovendien wordt in het tweede deel van ieder hoofdstuk op die projecten gereflecteerd. Wat zijn de mogelijkheden en moeilijkheden die zich voor doen? We willen studenten en docenten uitnodigen en uitdagen vooral zelf en samen na te denken hoe bij een bepaald vraagstuk in het brede sociaal domein kunst en creativiteit in praktijkgericht onderzoek op een passende wijze kunnen worden ingezet. Er zijn geen vaste recepten en zo is dit boek ook niet bedoeld.

10