Jeroen Onstenk - Geïntegreerd pedagogisch handelen

1.1  De pedagogische rol van de leraar

adequaat te leren participeren in een samenleving, maar ook om die samen leving kritisch te kunnen bekijken en bij te dragen aan verandering (Ten Dam et al., 2004). Men weet echter eigenlijk steeds minder goed hoe ‘het eigenlijk hoort’, of wat eigenlijk goed ‘werkt’ in het onderwijs. De visie op en de praktijk van pedagogisch handelen spelen een belangrij ke rol: zitten verschillende betrokkenen niet op een lijn, dan wordt het lastig om het pedagogisch handelen te realiseren en te verankeren. De leraar moet zijn pedagogische visie en pedagogisch handelen daarom niet alleen kunnen en willen expliciteren, er met anderen over communiceren en streven naar een gemeenschappelijke visie, maar hij moet ook in staat en bereid zijn die visie ter discussie te stellen – niet in de laatste plaats met collega’s en de leerlingen zelf. Daar ligt een belangrijke taak voor de lerarenopleiding. Deze moet leraren in opleiding stimuleren om na te denken over wat zij belangrijk vinden rond pedagogiek, hun instrumenten in handen geven en helpen de competenties te ontwikkelen die hen in staat stellen hun visie en de visie van de school te ver talen naar het handelen in de klas of het begeleidingsgesprek. Dit boek wil de (aankomend) leraar daarbij helpen. De leraar bepaalt steeds minder alleen het onderwijs. Vaak wordt opvoeden toch vooral als een taak en verantwoordelijkheid van de ouders gezien, en bij adolescenten wordt daarnaast steeds meer uitgegaan van eigen verantwoorde lijkheid. De school (de leraren) moet er alleen wat aan doen als ouders of de leerling zelf ‘tekortschieten’. Het is wel belangrijk dat de leraar zich realiseert dat hij als opvoeder van zijn leerlingen naast en in wisselwerking staat met an dere leraren en begeleiders (mentor, decaan, slb’er), ouders, leeftijdsgenoten en ‘de’ maatschappij. In het beroepsonderwijs komen daar ook stagebegeleiders of collega’s op de werkplek bij. In dit boek is daarom aparte aandacht voor de re latie van de leraar met collega’s en ouders, en voor het educatief partnerschap, waarbij de actoren in de pedagogische driehoek samenwerken rond opvoeding, vorming en ontwikkeling.

kind

pedagogische driehoek

school

ouders

Figuur 1.1 De pedagogische driehoek

25