Edwin Hoffman en Arjan Verdooren - Diversiteitscompetentie

1  Cultuur: overal en nergens

re en coherente eenheden zijn die vrij eenvoudig kunnen worden overzien en geanalyseerd, als een puzzel waarbij alle stukjes precies in elkaar passen tot een duidelijk beeld. Dat is echter niet altijd terecht, zoals we later zullen zien. 1.1.4 Cultuur en geschiedenis Culturele repertoires zijn niet willekeurig tot stand gekomen. Ze zijn niet ‘toe vallig’ op een bepaalde manier samengesteld, maar zijn voor een groot deel het gevolg van historische ontwikkelingen. Gebeurtenissen, ideeën en omstandig heden van eerdere groepsleden kunnen generaties later nog voortleven, vooral als ze op een of andere manier doorwerken in de instituties van een samenle ving of groep. De geschiedenis van de kolonisten is bijvoorbeeld nog steeds te herkennen in verschillende elementen van de cultuur van de Verenigde Staten. Onderdelen van het handelsverleden werken nog steeds door in de Nederland se samenleving, net als invloeden van het calvinisme (ook nu een groot deel van de Nederlandse bevolking zich als atheïst beschouwt). Hetzelfde geldt voor cul tuur op andere niveaus. Een multinational die decennia geleden werd gesticht door een coöperatie van boeren, kan nog steeds worden gekenmerkt door een conservatieve mentaliteit waarbij risico’s worden vermeden. Een historisch perspectief op de cultuur van een groep geeft soms inzicht in de achtergronden van gedrag in het heden. Een manager uit Denemarken werkte voor een voormalig staatsbedrijf in Roe menië. Hij raakte steeds meer gefrustreerd over zijn oudere teamleden. Naar zijn mening namen ze nooit initiatief of verantwoordelijkheid en lieten ze alle be slissingen aan hem over, terwijl hij juist zijn best deed om een meer coachende leiderschapsstijl toe te passen die uitging van proactief en zelfstandig gedrag van de teamleden. Het viel hemwel op dat zijn jongere teamleden veel beter reageer den op zijn aanpak. Toen hij zijn frustratie uitsprak tegenover een andere Deense manager die al veel langer in Roemenië werkte, legde deze uit dat dit te maken had met het communistische verleden, waarin mensen werden ontmoedigd om initiatief te nemen en hard werden gestraft voor fouten. Dit voorbeeld toont aan de ene kant de hardnekkigheid van culturele patronen: hoewel het politieke systeem was veranderd, hadden veel teamleden nog steeds moeite om te breken met de gewoontes die het had opgebouwd. Tegelijkertijd toont het voorbeeld ook aspecten van culturele verandering, aangezien jonge re teamleden anders reageerden op de coachende managementstijl. Culturele verandering wordt vaak zichtbaar als je de attitudes en gewoontes van verschil lende generaties binnen een cultuur in ogenschouw neemt. Verschillende gene-

32