Govert Apol, Simone Kalff, Linda Reijerkerk en Marion Uitslag - Conflicthantering en mediation

1.5 De rol van emoties

Emoties beïnvloeden dus de waarneming en daardoor kunnen ze ertoe leiden dat een boodschap anders wordt opgevat dan bedoeld. Miscommunicatie ligt dan algauw op de loer. Emoties zijn bovendien ‘besmettelijk’: als de een tegen de ander begint te schreeuwen, zal die ander óf de neiging hebben terug te schreeuwen ( fight ) of ervan schrikken en zich terugtrekken ( flight ). De uiting van emoties is bovendien cultureel bepaald: Keeping up appearances is een gevleugelde uitdrukking voor (aristocratische) Britten. Nog lastiger is het voor westerlingen om de emoties van Aziatische mensen te doorgronden. Een mediator moet de emoties in de mediation kunnen: Het herkennen van emoties is vaak lastig. Soms hoor je aan de toon waarop iemand iets zegt of hij geëmotioneerd is of niet. Soms haal je dat uit zijn lichaamstaal (boos kijken, tikkende vingers, witte knokkels, klamme handen). Vaak is aan de manier waarop partijen binnenkomen bij de mediator al te zien hoe de vlag ervoor staat; de mediator vormt op grond van wat hij ziet een eerste indruk. Het is belangrijk om deze eerste indruk altijd te toetsen met ANNA ( A ltijd N agaan, N ooit A annemen)! Moeilijker nog is de emotie benoemen en kanaliseren . Theo van Dijk, voormalig trainer bij het Centrum voor Conflicthantering, zei hierover: ‘Een niet-benoemde emotie is een niet geziene emotie.’ Een emotie kan een oplossing van het conflict behoorlijk in de weg staan. Figuur 1.3 maakt duidelijk wat er gebeurt als de emo ties benoemd worden. Emoties moeten echter niet te snel gede-escaleerd worden: ze hebben namelijk een functie en er kan ook behoefte bestaan om ze te laten zien. ■■ herkennen ■■ benoemen ■■ kanaliseren of anderszins van nut laten zijn

DEEL I

normale balans

persoon met een probleem

effecten van actief luisteren

verstand

verstand

verstand

emoties

emoties

emoties

ballon 1

ballon 2

ballon 3

Figuur 1.3 Relatie tussen verstand en emoties

Als iemand in balans is, zijn ratio en emotie met elkaar in evenwicht (ballon 1). Als iemand echter geëmotioneerd is, is de ratio naar de achtergrond gedrukt (ballon 2).

31